زهرا سرلک - دانشجوی دکترای فیزیولوژی ورزشی، دانشگاه فردوسی مشهد
مهتاب معظمی - دانشیار فیزیولوژی ورزشی، دانشگاه فردوسی مشهد
سیدرضا عطارزاده حسینی - استاد فیزیولوژی ورزشی، دانشگاه فردوسی مشهد
رضا قراخانلو - استاد فیزیولوژی ورزشی، دانشگاه تربیت مدرس

در مطالعات به طور گسترده به متابولیسم لیپیدهای گردش خون توجه شده است، اما در سال های اخیر به متابولیسم لیپید در مغز به دلیل ارتباط با برخی اختلال های عصبی توجه بیشتری شده است. مطالعات اخیر نشان داده اند که برخی عوامل خطرزای شروع زودرس آلزایمر با متابولیسم کلسترول در ارتباط هستند؛ بنابراین، هدف از انجام پژوهش حاضر، تاثیر هشت هفته تمرین هوازی بر برخی عوامل درگیر در متابولیسم کلسترول در هیپوکمپ و نقش آن در بهبود عملکرد شناختی رت­های نر ویستار بود. آزمودنی­های پژوهش حاضر ۲۶ سر رت­ نر بالغ نژاد ویستار هشت هفته ای با میانگین وزنی ۲۰ ± ۱۹۵ گرم بودند که در ابتدا با روش تصادفی ساده به دو گروه تقسیم ­شدند: گروه تمرین (تمرین روی تریدمیل، پنج روز در هفته به مدت هشت هفته) (۱۳ رت) و گروه استراحت (۱۳ رت). پس از هشت هفته رت­های هر گروه با روش تصادفی ساده به دو زیرگروه دیگر تقسیم شدند که از یک گروه آزمون رفتاری (هفت رت) گرفته شد و گروه دیگر (شش رت) برای بررسی متغیرهای مطالعه شده در پژوهش تشریح شدند. نتایج آزمون تحلیل واریانس یک راهه ماز آبی موریس بهبود معناداری را در یادگیری (P < ۰.۰۵) و حافظه (P < ۰.۰۵) رت های گروه تجربی نسبت به گروه کنترل نشان داد. همچنین، نتایج آزمون تحلیل واریانس یک راهه افزایش معناداری را در بیان ژن هایAPOE  (P < ۰.۰۵) و ABCA۱ (P < ۰.۰۵) و نبود تفاوت معنادار در سطح Aβ۱-۴۲ محلول (P > ۰.۰۵) در هیپوکمپ رت های گروه تجربی نسبت به گروه کنترل نشان داد؛ بنابراین، تمرین هوازی با افزایش معناداری در بیان ژن هایAPOE  و ABCA۱ که از عوامل اصلی متابولیسم کلسترول در مغز هستند و در پاتولوژی بیماری آلزایمر نیز درگیرند، می تواند هم راستا با بهبود عملکرد شناختی شیوه ای موثر در پیشگیری از بیماری آلزایمر باشد.

تمرین هوازی, عملکرد شناختی, ABCA۱, APOE, Aβ۱-۴۲محلول