حسین علی روح بخش سیگارودی - lorestan university
مصطفی کرمپور - lorestan university
هوشنگ قائمی - Atmospheric science & meteorological research center
محمد مرادی - Atmospheric science & meteorological research center
مجید آزادی - Atmospheric science & meteorological research center

بررسی تغییر پذیری الگوی فضائی- زمانی بارش که می تواند منجر به تغییر اقلیم شود، به دلیل تاثیر گذاری شدید آن در عرصه های مختلف مورد توجه می باشد. به همین منظور پس از دریافت داده های بارش روزانه ۲۷ ایستگاه همدیدی در دوره ۶۰ ساله(۲۰۱۰-۱۹۵۱) کیفیت آن بررسی و مجموع بارش ماهانه و آماره های لازم برای ادامه فرایند تحقیق از قبیل میانگین، ضریب تغییرات، چولگی، برآورد احتمال ۲۰% حد بالای بیشینه و کمینه میانگین بارش از طریق تجربی برای یک دوره ۶۰ ساله و دو دوره ۳۰ ساله(۱۹۸۰-۱۹۵۱ و ۲۰۱۰-۱۹۸۱) و دو دوره ۱۰ ساله (۱۹۶۰-۱۹۵۱ و ۲۰۱۰-۲۰۰۱) برای هریک از فصول بهار و تابستان محاسبه گردید. بررسی ها تغییرات نسبتا کمی را در الگوهای بارش بهار و تابستان، در سواحل کاسپین، شمال غرب- غرب، طی ۳۰ ساله و ۱۰ ساله دوم نسبت به دوره ۶۰ ساله و ۳۰ ساله و ۱۰ ساله اول نشان می دهد. به طور کلی از شمال و شمال غرب به سوی جنوب و جنوبشرق از میانگین بارش کاسته و بر مقدار ضریب تغییرات و چولگی افزوده می شود. به غیر از حوزه کاسپین، در بقیه ایستگاه ها میانگین بارش بهاره بیشتر از میانگین بارش دوره تابستان است. تفاوت آشکاری در ویژگی های بلند مدت بارش و تغییرات آن وجود دارد. نکته قابل توجه افزایش ضریب تغییرات دوره ۳۰ ساله و ۱۰ ساله دوم نسبت به دوره های متناظر در همه ایستگاه ها است که بیانگر کاهش میانگین ماهانه و فصلی بارش بهار و تابستان است که نتایج روندیابی و تفاضل دهه اول از دهه دوم نیز آن را تائید می کند. بیشترین کاهش در نیمه شمالی و غربی رخ داده است. در ۳۰ سال دوم توالی سال­های خشک فراگیر و ایستگاه های درگیر با خشکسالی بیشتر شده است. بنابر این تغییر اقلیم را برای سواحل کاسپین و نیمه غربی تائید می کند.

precipitation, mean, Mann-Kendall, probability of ۲۰% maximum and minimum rainfall, years of dry, بارش, میانگین, من-کندال, احتمال ۲۰% بیشینه و کمینه بارش, سال های خشک