بیلان تابش و کاربری اراضی شهری )نمونه موردی: شهر کرمانشاه(

رشد جمعیت و توسعه شهرنشینی یکی از عوامل اصلی تغییر در کاربری های شهری است، متعاقب این پدیده تغییر مولفه های بیلان تابش در آن منطقه مورد انتظار خواهد بود. پژوهش پیش رو، سعی دارد با محاسبه تابش خالص و واکاوی آن با کاربری های مختلف شهری، به توصیف و تحلیل نقش کاربری های شهری در بیلان تابش بپردازد. بدین منظور از تصویر ماهواره ی لندست ۸ در سال ۲۰۱۶ کمک گرفته شد. ویژگی های شار تابش شامل، شار تابش خالص (RN)، آلبیدو سطح زمین (α)، طول موج بلند ورودی (↓RL)، طول موج کوتاه ورودی (↓RS)، تابش طول موج بلند خروجی (↑RL) و درجه حرارت سطح زمین با بهره گیری از الگوریتم سبال محاسبه شدند. مقادیر این مولفه ها در کاربری های مختلف (مسکونی فشرده، مسکونی پراکنده، فضای سبز و زمین های بایر) از طریق آزمون تحلیل واریانس یک طرفه (آنوآ) و آزمون تعقیبی توکی تحلیل و بررسی شدند. نتایج پژوهش نشان داد که کاربری های انتخاب شده دارای تفاوت معنادار در مقدار شار تابش هستند چنانچه زمین های بایر حدود ۶ درجه از زمین های مسکونی و ساخته شده گرم تر هستند و زمین های مسکونی نیز حدود ۵/۱ درجه گرم تر از فضای سبز هستند، نتایج پژوهش نشان داد، تفاوت های یاد شده بخاطر تغییر در مقادیر انرژی خروجی (α و↑RL) ایجاد شده اند و هرگونه تغییر کاربری در طول زمان نهایتا منجر به تغییر بیلان تابش و درجه حرارت آن مکان ها خواهد شد که این افزایش دما، متفاوت از افزایش دمای ناشی از گرمایش جهانی است.

Keywords:

radiation balance , net radiation , urban land use , sebal algorithm , Kermanshah , بیلان تابش , تابش خالص , کاربری شهری , الگوریتم سبال , کرمانشاه