حسن ذوالفقاری - Razi University
جعفر معصوم پور سماکوش - Razi University
شبنم چاهواری - Razi University

هدف از این پژوهش پیش­بینی تغییرات اقلیمی و بررسی اثر تغییر احتمالی اقلیم بر روی مقادیر درجه- روز رشد در منطقه شمال­غرب کشور است. به این منظور داده­های اقلیمی هفت ایستگاه سینوپتیک شامل ارومیه، تبریز، زنجان، سنندج، قزوین، کرمانشاه و همدان طی یک دوره ۲۵ ساله (۲۰۰۹ - ۱۹۸۵) به عنوان دوره پایه گردآوری شد و برهمین اساس تغییرات دمای دوره­های (۲۰۳۰-۲۰۱۱ و ۲۰۶۵-۲۰۴۶) از طریق مدل HadCM۳ شبیه­سازی شد. به دلیل قدرت تفکیک زمانی و مکانی پایین این مدل، خروجی­های آن، با استفاده از نرم افزار LARS-WG در مقیاس روزانه و ایستگاهی، ریزگردانی و تحت سه سناریوی انتشار A۱B (سناریو حد وسط)، A۲ (سناریو حداکثر یا بدبینانه) و B۱ (سناریو حداقل یا خوش بینانه) ارائه گردید. واسنجی، صحت­سنجی و کارایی مدل از نظر میزان انطباق داده­های دیده­بانی شده با مقادیر شبیه­سازی شده از طریق آماره­های ، RMSE و MAE مورد ارزیابی قرار گرفت. در نهایت با استفاده از دمای شبیه­سازی شده، درجه- روز رشد تحت چهار آستانه حرارتی صفر، ۵، ۱۰ و ۱۵ درجه سانتی­گراد در دو بازه زمانی پایه (۲۰۰۹-۱۹۸۵) و آینده (۲۰۳۰-۲۰۱۱ و ۲۰۶۵-۲۰۴۶) محاسبه و مقایسه گردید. نتایج شبیه­سازی نشان داد با اینکه تغییرات دمای منطقه شمال­غرب ایران، تحت هر سه سناریو A۱B، A۲ و B۱ در آینده افزایشی خواهد بود اما تفاوت بین این سناریوها در هر دوره ناچیز است. در مجموع بیشترین افزایش دما معادل ۰/۷ درجه سانتی­گراد مربوط به سناریوی A۲ برای دوره ۲۰۳۰-۲۰۱۱ و به میزان ۲/۳ درجه سانتی­گراد تحت سناریوی A۱B برای دوره ۲۰۶۵-۲۰۴۶ آشکار گردید. به­طور کلی با افزایش دما، مقادیر درجه- روز رشد بدون استثنا در دوره­های مورد بررسی و تحت چهار آستانه­ حرارتی مذکور افزایش می­یابد. تحت سناریوهای مطالعاتی، آستانه­های دمایی صفر درجه سانتی­گراد بیشترین و ۱۵ درجه سانتی­گراد کمترین تاثیر پذیری از تغییر اقلیم را نشان می­دهند، به طوریکه بیشترین افزایش مقادیر درجه- روز محاسباتی تحت آستانه­های صفر و ۱۵ درجه سانتی­گراد، در دوره اول نسبت به سناریوی مبنا (۲۰۰۹-۱۹۸۵)، به ترتیب به میزان ۲۰۷/۴ و ۱۲۰/۶ درجه- روز، تحت سناریو A۲ و برای دوره دوم به میزان ۵/۷۵۲ و ۴۶۳/۵ درجه- روز، تحت سناریو A۱B شبیه­سازی گردید.  

Keywords: Climate chang, HadCM۳, Emission Scenarios, Growing Degree Day, North-west of Iran., واژه های کلیدی: تغییر اقلیم, HadCM۳, سناریوهای انتشار, درجه- روز رشد, شمال غرب ایران.