محمدعلی زارع چاهوکی - استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

توسعه پایدار، رویکردی جامع به بهبود بخشی کیفیت زندگی انسان ها در جهت تحقق رفاه اقتصادی، اجتماعی و محیطی زیستگاه های انسانی است. به منظور اعمال یک مدیریت مناسب بر منابع طبیعی لازم است ابتدا معیارهای موثر بر پایداری آن بررسی شوند و موثرترین و مهمترین آنها تعیین شوند. در این پژوهش، با تشکیل کمیته خبرگان و مدل برنامه ریزی راهبردی، معیارهای تاثیرگذار در توسعه پایدار منابع طبیعی شامل عامل های مدیریت و ساختار سازمانی، اقتصادی، بوم شناسی و اجتماعی و فرهنگی تعیین و برای هر معیار نیز شاخص های تاثیرگذار مشخص شدند. معیارها و شاخص های پرسشنامه هایی که ضریب ناسازگاری کمتر از ۰/۱ داشتند، برای وزن دهی انتخاب شدند. میزان نرخ سازگاری کلی مدل برای معیارهای مدیریت و ساختار سازمانی منابع طبیعی، مسئله های اجتماعی و فرهنگی منابع طبیعی، مسئله های بوم شناسی و عامل های محیطی منابع طبیعی و مسئله های اقتصادی منابع طبیعی به ترتیب ۰/۰۱، ۰/۰۱، ۰/۰۱ و ۰/۰۳ است. سپس با استفاده از شیوه تحلیل سلسله مراتبی مهمترین و تاثیرگذارترین معیارها و شاخص های موثر بر مدیریت پایدار منابع طبیعی شناسایی شدند. نتایج نشان داد که سهم معیار ساختار سازمانی و مدیریت منابع طبیعی به مثابه مهمترین مسئله از نظر کمیته خبرگان، ۳۸% است. اعمال مدیریت یکپارچه و نظام مند در زمینه های مدیریت و ساختار سازمانی، اقتصادی، بوم شناسی و اجتماعی و فرهنگی لازمه توسعه پایدار منابع طبیعی است.

بوم سازگان، ساختار سازمانی، مدیریت پایدار، نشانگرها