تاثیرپذیری اقبال لاهوری از مولوی در ترسیم چهره انسان کامل

محمد اقبال لاهوری شاعر، فیلسوف، سیاست مدار و متفکر مسلمان پاکستانی است که اشعار زیادی به زبان فارسی سروده و مورد استقبال بسیاری از مسلمانان واقع شده است. بین اشعار او و اشعار مولوی شباهت‎های فراوانی وجود دارد که این دو شاعر بزرگ را به هم نزدیک گردانیده است. سئوال اصلی پژوهش آن است که اقبال و مولوی چه هدفی را در شعر می‎جسته‎اند و چه عواملی سبب پیوند فکری و محتوایی آن دو شده است؟ دیگر آن که هر کدام از این دو چه تصویری از انسان کامل در اشعار خود ترسیم نموده‎اند؟ با مطالعه و بررسی اشعار این دو شاعر مشاهده میشود که در درجه نخست اقبال در ساختار و محتوای اشعار خود تحت تاثیر مولوی بوده به حدی که در بسیاری از اشعارش از ملای روم به صراحت یاد کرده است. عامل دیگر این پیوند، تشابه فلسفه فکری و اعتقادی این دو شاعر بزرگ است؛ اندیشه هر دوی آن‎ها از آبشخور دین و عرفان اسلامی سرچشمه گرفته و آنها را مقبول عام و خاص ساخته است. اقبال همانند مولوی در پی ایجاد تحول در فرد برای رسیدن به تکامل فردی و اجتماعی و بنیان نهادن یک جامعه آرمانی و متعالی بوده و برای ساختن چنین جامعه‎ای تصویری از یک انسان کامل در اشعار خود ترسیم نموده ‎است. در این پژوهش چگونگی ترسیم یک انسان کامل در شعر اقبال لاهوری و میزان تاثیرپذیری او از مولوی، بررسی و تبیین شده است.

Keywords:

مولوی , اقبال لاهوری , تاثیرپذیری , جامعه متعالی و انسان کامل