امیر قلی زاده - استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
مهدی غفاری - استادیار بخش تحقیقات دانه های روغنی، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
فرناز شریعتی - استادیار بخش تحقیقات دانه های روغنی، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

به منظور بررسی رابطه صفات مورفولوژیک و کمی و تعیین مهمترین صفات موثر بر عملکرد روغن، تعداد ۲۴ هیبرید جدید آفتابگردان بههمراه رقم گلسا در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان در قالب طرح لاتیس ساده (۵x۵) با دو تکرار طی سال زراعی ۱۳۹۹ مورد ارزیابیقرار گرفتند. به منظور درک روابط داخلی صفات و تعیین گروهی متغیرهای با بیشترین همبستگی از تجزیه به عامل ها با استفاده از روشمولفه های اصلی و چرخش عامل ها به روش وریماکس استفاده گردید. از اینرو ۵ عامل مستقل از هم مجموعا ۸۱/۵۳ درصد از تنوع کلداده ها را توجیه نمودند. نتایج بررسی حاصل از ضرایب عاملی، نشان دهنده ارتباط مثبت صفات قطر طبق، تعداد دانه در طبق و وزن هزاردانه با عملکرد روغن بود. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که صفات قطر طبق، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه می توانند بعنوانشاخص های مناسب در برنامه های اصلاحی برای انتخاب ژنوتیپ های با عملکرد روغن بالا در آفتابگردان مورد استفاده قرار گیرند.

آفتابگردان، تجزیه به عامل ها، عملکرد روغن، هیبرید