شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر افزایش زمان بندی در اجرای پروژه های تونل سازی

هدف از انجام پژوهش حاضر شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر افزایش زمان بندی در اجرای پروژه های تونل سازی میباشد. جهت انجام مقایسات زوجی و تحلیل AHP، ابتدا از پاسخهای ۱۵ نمونه آماری در پرسشنامه میانگین گرفته شد، که در نرم افزار Expert×Choice از میانگین هندسی پاسخ ها استفاده شده است. در نهایت توسط این نرم افزار ، رتبه بندی معیارها و زیرمعیارها انجام شده است. در رتبه بندی معیارها، معیار برنامه ریزی با وزن ۰/۴۱۵ بالاترین اولویت را در میان سایر معیارها به لحاظ عواملی که باعث افزایش زمان بندی واقعی تونل نسبت به مدت زمان پیش بینی شده آنها شده اند، دارد. پس از آن، معیارهای محیطی، اقتصادی و سیاسی به ترتیب با وزن ۰/۲۹۳، ۰/۱۸۵ و ۰/۱۰۷ رتبه های دوم، سوم و چهارم را در اختیار دارند. بنابراین میتوان گفت که معیار برنامه ریزی بیشترین اهمیت را برای زمان بندی تونل و افزایش آن دارد. این نتیجه نشان میدهد که برای زمان بندی درست در ساخت تونل های مکانیزه، اول از هر اقدامی، باید برنامه ریزی درست انجام شود که این برنامه ریزی نیازمند مدیریت صحیح پروژه است. در رتبه بندی زیرمعیارهای معیار اقتصادی، زیرمعیار افزایش هزینه ها بیش از مقدار پیش بینی شده بالاترین اولویت را در میان زیرمعیارهای معیار اقتصادی دارد. پس از آن، زیرمعیارهای عدم پرداخت تعهدات مالی توسط کارفرما، افزایش قیمت مواد اولیه و وارد آمدن زیان به پروژه، رتبه های دوم، سوم و چهارم را در اختیار دارند. در رتبه بندی زیرمعیارهای معیار محیطی، زیرمعیار وقوع رخدادهای پیش بینی نشده بالاترین اولویت را در میان زیرمعیارهای معیار محیطی دارد. پس از آن، زیرمعیارهای وجود حفره، شرایط آب زیرزمینی، نزولات جوی، سایندگی سنگ و وجود رس، رتبه های دوم، سوم، چهارم، پنجم و ششم را در اختیار دارند. لذا هنگامی که رخدادهای پیش بینی نشده اتفاق می افتد، برنامه زمان بندی ساخت و اجرای پروژه های تونل سازی به تاخیر اتفاق میافتد. در رتبه بندی زیرمعیارهای معیار سیاسی، زیرمعیار افزایش نرخ ارز بالاترین اولویت را در میان زیرمعیارهای معیار سیاسی دارد. پس از آن، زیرمعیارهای تحریم های سیاسی و اقتصادی و افزایش نرخ تورم، رتبه های دوم و سوم را در اختیار دارند. پروژه های ساخت تونل های مکانیزه نیز از این قاعده مستثنی نبوده و زمان بندی آن به دلیل بالا رفتن قیمتها و نرخ ارز، به مشکلات عمده برخورد میکند. این افزایش نرخ ارز از یک سو و از سوی دیگر تحریم های سیاسی و اقتصادی، مانع استفاده از تکنولوژی و دسترسی به فن آوری مدرن برای پروژه ها به وجود می آورد و روند انجام آنها را طولانی تر از زمان برنامه ریزی شده میکند. در رتبه بندی زیرمعیارهای معیار برنامه ریزی، زیرمعیار تغییر در برنامه ی زمان بندی بالاترین اولویت را در میان زیرمعیارهای معیار برنامه ریزی دارد. پس از آن، زیرمعیارهای اشتباه در بخش حقوقی مناقصه، تغییر نقشه ها، تغییرها به درخواست کارفرما در حین کار، پایان نامناسب قرارداد، عدم انجام تعهدات قراردادی مشاور و اضافه کارها، رتبه های دوم، سوم، چهارم، پنجم و ششم را در اختیار دارند. بنابراین برنامه زمان بندی مهمترین برنامه ای است که برای اجرای پروژه های ساخت تونل های مکانیزه باید مورد توجه قرار گیرد.

Keywords:

تونل سازی , زمان بندی , شناسایی , رتبه بندی , اجرای پروژه , حفاری مکانیزه.