رحیم جمالی
علی شمس الدینی
یعقوب پیوسته گر

امروزه شناسایی و تحلیل پیشران­های کلیدی طبیعی، اقتصادی، اجتماعی فرهنگی و سیاسی موثر بر ایجاد، رشد و توسعه شهرها به یکی از مهمترین دغدغه­های برنامه­ریزان و تصمیم­گیران شهری جهت برنامه­ریزی­های کوتاه، میان و بلند مدت جهت رشد و توسعه شهرها تبدیل شده است. هدف پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل پیشران­های کلیدی موثر بر روند شکل گیری و توسعه کالبدی شهرهای جنوبی استان بوشهر است که به صورت مطالعه موردی در شهر کنگان انجام گرفته است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش تحقیق، تحلیلی و اکتشافی است که در دو مرحله تعیین شاخص­های کلیدی از طریق روش دلفی و شناسایی پیشران­های کلیدی با استفاده از نرم­افزار MicMac بر پایه روش تحلیل اثرات متقاطع انجام گرفته است. نتایج حاصل شده بیانگر آن است که از میان عوامل مختلف تاثیرگذار بر روند شکل­گیری و توسعه کالبدی شهر کنگان، ۱۵ عامل "صنایع نفت و گاز (پالایشگاهی)؛ فعالیت­های بندرگاهی؛ مهاجرت؛ فعالیت­های خدماتی؛ حمل و نقل (دسترسی)؛ عوامل سیاسی و نقش دولت (مدیریتی)؛ موقعیت جغرافیایی کنگان؛ عوامل فرهنگی؛ نوع مالکیت اراضی؛ جهات و میزان شیب؛ وضعیت آب و هوایی؛ منابع آبی (شبکه آب­ها)؛ خاک و پوشش گیاهی؛ بلایای طبیعی و فعالیت­های کشاورزی" تاثیرگذارند که از میان این عوامل ۵ عامل "صنایع نفت و گاز (پالایشگاهی)؛ فعالیت­های بندرگاهی؛ مهاجرت؛ فعالیت­های خدماتی؛ حمل و نقل (دسترسی)" به عنوان عوامل و پیشران­های کلیدی توسعه کالبدی شهر کنگان مطرح می­باشند که ترکیبی نظام­وار از عوامل اقتصادی، اجتماعی، مدیریتی و سیاسی هستند. به این ترتیب جهات و میزان توسعه کالبدی شهر کنگان در آینده تابعی از موقعیت و شرایط جغرافیایی شهر کنگان، نحوه برنامه­ریزی و تصمیم­گیری مدیران و مسئولین شهری کنگان در برخورد با این پیشران­های کلیدی است.

Physical development, urban growth, physical growth, Kangan city., توسعه کالبدی, رشد شهری, رشد فیزیکی, شهر کنگان.