تحلیل الگوی رشد کالبدی- فضایی شهرها از طریق آمار فضایی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: شهر گرگان)

 برنامه­ریزی شهری از گذشته تا به امروز بیشتر بر اساس توجه به عوامل کالبدی پیش رفته است­ تا جایی که اساس برنامه­ها و طرح­های شهرسازی و برنامه­های شهری را عمران شهر و فضاهای کالبدی­, تحت تاثیر خود قرار داده است­. شهر محصول روابط و مناسبات پیچیده اقتصادی و اجتماعی است و ناهمگونی­های فضایی آن بازتاب فرایندهای در هم بافته فرهنگی­– اجتماعی و سیاسی– اقتصادی در طی تاریخ در بستر طبیعت بوده است­. شناخت الگوی رشد فضایی شهرهای اصلی مناطق و کشورها، برای تدوین سیاست­های مناسب و دستیابی به توسعه پایدار امری اساسی است. دستیابی به این مهم نیز نیازمند استفاده از روش­ها و ابزارهای مناسب و پیشرفته می­باشد. این مقاله باهدف مطالعه رشد و توسعه فضایی شهر گرگان با استفاده از مدل های تحلیل فضایی و تکنیک های مربوط به خودهمبستگی فضایی با استفاده از GIS نگارش یافته است. بر این اساس به منظور تحلیل توسعه فضایی شهر گرگان فرضیه پژوهشی مطرح شد و به روش توصیفی­–تحلیلی ارزیابی شد. بر این اساس از روش های مختلف آمار فضایی و تکنیک­های خودهمبستگی فضایی ازجمله تحلیل خوشه بندی، ضرایب موران و گری، G عمومی، تحلیل لکه­های داغ استفاده شده است­. نتایج نشان می­دهد که شهر گرگان، الگوی رشد تصادفی متمایل به خوشه ای را با شکل گیری دو لکه داغ در بخش جنوب و شرق شهر و یک لکه سرد در بخش شمال تجربه نموده است.

Keywords:

spatial growth pattern , spatial statistics , geographic information system (GIS) , Gorgan city. , الگوی رشد فضایی , آمار فضایی , سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) , شهر گرگان