تحلیل فضایی تاب آوری منطقه ای در برابر بلایای طبیعی (مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی)

امروزه بروز سوانح طبیعی در نقاط مختلف جهان موجب گردیده تا ایمن تر نمودن مناطق، به یک چالش درازمدت اما دست یافتنی تبدیل شود. در این میان، تاب آوری راهی مهم برای تقویت جوامع با استفاده از ظرفیت­های آن هاست. پژوهش حاضر با هدف تحلیل فضایی تاب آوری شهرستان های استان آذربایجان شرقی انجام شده است. روش پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی-تحلیلی می­باشد. منطقه مورد مطالعه در پژوهش حاضر، استان آذربایجان شرقی می باشد و شیوه جمع آوری داده­ها، اسنادی و کتابخانه ای می باشد که از سالنامه آماری ۱۳۹۵ استان آذربایجان شرقی استخراج شده­اند. داده ها شامل ۲۵ گویه در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، بهداشت و درمانی، خدماتی-زیرساختی و محیطی می باشند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش کریجینگ در GIS، جهت تحلیل فضایی شاخص­ها و از روش همپوشانی فازی جهت تلفیق نقشه­های حاصل از روش کریجینگ استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که از میان ۲۰ شهرستان استان آذربایجان شرقی، شهرستان های مرند، جلفا، شبستر و تبریز دارای تاب آوری بالایی در برابر مخاطرات طبیعی می باشد، این در حالی است که شهرستان های ملکان، بناب، عجب شیر، آذرشهر و اهر به لحاظ تاب آوری در شرایط نامناسبی قرار دارند و هنگام مواجه با بحران­های طبیعی با مشکلات و تلفات جانی و مالی زیادی روبرو می­گردند.

Keywords:

Natural Disasters , Resilience , Kriging Method , Fuzzy Overlay , East Azarbaijan , بلایای طبیعی , تاب آوری , روش کریجینگ , همپوشانی فازی , آذربایجان شرقی