علی نباتی - کارشناسی ارشد، حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد صفادشت، ایران
صالح خدری - دکترا تخصصی، حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد صفادشت، ایران

پژوهش حاضر به بررسی تعهدات و مسئولیت های گیرنده کالا در حمل و نقل تجاری در حقوق ایران و کنوانسیون های بین المللی می پردازد. می توان مسئولیت مرجع تحویل گیرنده را بر مبنای قاعده ضمان ید توجیه کرد و کالاها را استیلای خود گرفته و باید آن ها را سالم بازگرداند. در غیر این صورت مسئول جبران خسارت خواهد بود. چنانچه ورود خسارت منتسب به تقصیر فرستنده بوده باشد نه تنها متصدی از مسئولیت برائت حاصل می نماید، بلکه کلیه خساراتی را که از تقصیر او (فرستنده) متوجه متصدی می گردد نیز باید جبرا کند. در صورتی که پس از ورود کالا به مقصد تعیین شده اوضاع و احوال مانع از تحویل کالا شود، حمل کننده از فرستنده، درخواست صدور دستورها را خواهد نمود. در صورتی که گیرنده از گرفتن کالا امتناع ورزد، فرستنده بدون اینکه مجبور به ارائه نسخه اول بارنامه جاده ای باشد، حق در اختیار گرفتن کالا را خواهد داشت. لازم به توضیح است هرگاه گیرنده کالا، دچار تقصیر شده، از این راه ضرری به کالا و متصدی وارد شود، بدیهی است که مسئولیت جبران ضررهای وارده بر عهده او واقع می گردد. ولی باید انصاف داد که حاکم دانستن این قاعده و گسترش بی حد و اندازه مسئولیت این شخص، می تواند مانعی بر سر راه فعالیت های آن باشد؛ چرا که در این حالت اثبات تقصیر دیگری و یا حتی قوه قاهره نمی تواند برائتی برای این شخص به همراه داشته باشد. با توجه به سوال اصلی تعهدات و مسئولیت های گیرنده کالا در حمل و نقل تجاری در حقوق ایران و کنوانسیون هیا بین المللی چگونه است؟ وقتی کالایی برای حمل و نقل به گیرنده کالا سپرده می شود گیرنده کالا هرگونه خسارت عمدی مستوجب پرداخت زیان وارده می باشد.

تعهدات گیرنده کالاف حمل و نقل تجاری، حقوق ایران، کنوانسیون های بین المللی