روح الله اکرمی - دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه قم
لیلا بستانی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد جزا و جرم شناسی، دانشگاه قم

دام گستری به عنوان استثنایی بر اصل مشروعیت تحصیل دلیل، در جرایم اقتصادی به دلیل ویژگی های خاص این جرایم، نوع مرتکبین و آثار و پیامدهای گسترده اقتصادی و اجتماعی آنها، علیرغم تعارضات قانونی، اخلاقی و شرعی، جایز و درم واردی واجب بوده؛ موضوع یکه تحت عنوان دام گستری در جرایم اقتصادی از منظر نهج البلاغه با روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. مبحث دام گستری با واژگان «العیون» از کلمات مترادف با تجسس و «ابلغنی»، و جرایم اقتصادی تحت عنوان خیانت به بیت المال توسط کارگزاران در خطبه ها و نامه های امام علی (ع) به فرمانداران نواحی مختلف تحلیل گردید. در سیاست های اقتصادی علوی در کنار تدابیر پیشگیرانه از جرایم اقتصادی، با هدف برقراری عدالت اقتصادی و اجتماعی و به جهت ضرورت کشف خیانت کارگزاران به بیت المال، با دستور امام علی (ع) به فرمانداران، جاسوسانی صادق و با وفا ناظر بر امر کارگزاران گمارده شدند تا علاوه بر نظارت، در صورت کشف خیانت آنان به بیت المال، بعد از گزارش گواهان، امام (ع) با فرایند دادرسی افتراقی با عدول از اصل برائت، سریعا به جرایم اقتصادی کارگزاران رسیدگی و مجازات های سخت و ترذیلی برای آنان مقرر می داشت.

دام گستری، جرایم اقتصادی، العیون، بیت المال، کارگزاران، نهج البلاغه