علیرضا طاهری زاده - کارشناسی ارشد عمران گرایش سازه و مدیر پژوهشی سازمان بسیج شهرداری تهران
مریم عباسی - کارشناسی ارشد مهندسی عمران سازه دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، ایران
شقایق طاهری زاده - دانشجوی کارشناسی مهندسی معدن دانشگاه صنعتی شاهرود

اجرا تونل در مناطق شهری ممکن است با وقوع پیامدهای مخرب بر روی ساختمان ها، سازه ها و تاسیسات مجاور محل حفاری همراه باشد کهانتخاب روش حفاری صحیح تا حد زیادی می تواند ریسک های ناشی از آن را کاهش خواهد داد. به هر حال نباید فراموش کرد که حفاری تونلباعث ایجاد دست خوردگی خاک و به هم خوردن تعامل تنش اطراف محدوده حفاری تونل می شود که در نتیجه آن، تغییر شکل هایی درمحیط اطراف تونل به وجود خواهد آمد. در صورتی که این تغییر شکل ها به سطح زمین برسند، می توانند روی سازه های رو سطحی پیامدهایمنفی داشته باشند. از مشخصه های تونل های ترافیکی شهری می توان به عمق کم روباره آن ها، دهانه بزرگ این فضا ها و همچنین قرارگیری انواع سازه ها بر روی آن ها یا در مجاورتشان اشاره کرد که همگی کنترل نشست سطحی را دشوار می کند. بر خلاف آنچه به نظر می رسد،وقوع شکست یا خرابی در خلال عملیات اجرای تونل سازی، امری غیر عادی و تا حدی غیر منتظره است و باعث اختلال شدید در فرآینداجرایی خواهد شد. این اتفاق ها باعث تحمیل هزینه های سنگین به پروژه شده و تاخیر زیادی در عملیات اجرایی ایجاد می کند و گاهی از اوقاتباعث صدمات و تلفات جانی نیز می شود. از جمله مهم ترین و شایع ترین حادثه های اتفاق افتاده در عملیات تونل سازی، می تواند شکست وفروریزش زمین، آب گرفتگی تونل ها، نا پایداری پرتال ها و تغییر شکل بیش از حد پوشش تونل و خاک سرباره را نام برد. این عوامل همگیاز عواقب ریزش تونل هستند. در پی ریزش تونل هنگام اجرای آن شکست و خرابی هایی که اتفاق می افتند می تواند روی ساختمان های مجاوردر زیر ساخت های موجود در محدوده خرابی، تاثیر نامطلوب و خسارات بر به جا بگذارد. در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی ابتدا بعد ازبیان شرح و توضیح، علل وجود اشتباهات اجرایی، پیامدهای اثر ریسک ریزش در تونل های شهری، یک نمونه موردی از اثر این ریسک برپروژه های شهر تهران را مورد رزیابی قرار می دهیم.

ارزیابی ریسک، تونل شهری، ریزش، پیامدها، راهکارها