هادی کشمیری
یعقوب پیوسته گر
محمدقاسم کریمی

روش تحقیق ترکیبی در دهه ی ۱۹۶۰میلادی در علوم اجتماعی آغاز شده است، اما استفاده از این روش در مطالعات شهری و شهرسازی بسیار نوپا بوده و به دهه ی ۱۹۹۰ میلادی برمی گردد. به نظر می­رسد استفاده از تک­روش های کمی یا کیفی در تحقیق های مختلف، نتایج کامل و همه جانبه ای را لحاظ نکرده و نوعی نگرش تک بعدی و تک روی در تحقیق را دنبال نموده و تمام جوانب و مسایل تجزیه و تحلیل های اجتماعی و شهرسازی را بیان نمی کند. این پژوهش با نگاهی نوین و خلاقانه به روش ترکیبی، سیر تاریخی، بنیان های فلسفی و پارادایمی روش تحقیق، تعاریف و کاربرد روش های تحقیق مختلف را بیان می نماید و سپس ضمن ارایه ی انواع طرح های ترکیبی به بررسی نمونه های موردی انجام شده در مسایل گوناگون اجتماعی و شهرسازی با استفاده از انواع روش های تحقیق ترکیبی (روش های تحقیق کمی و کیفی)، در موضوعات مختلف توسعه ی منابع انسانی، فضاهای باز شهری، الگوی جدید مسکن و طراحی محله، فن آوری محیطی، مسکن عمومی وکشف سرمایه ی اجتماعی شهر و منطقه می پردازد. هدف این پژوهش ارزیابی انواع روش های تحقیق ترکیبی و شناسایی انواع معیارهای­نهفته در روش های تحقیق کمی، کیفی و ترکیبی است که بر تعاملات اجتماعی و مسایل شهرسازی تاثیرگذار است. پرسش­نامه­ای از صاحب­نظران کارشناسی ­ارشد و دکتری در رشته­ها و حرفه­های مرتبط ­شهرسازی تهیه گردید. نتایج آزمون t برای تمامی تحلیل­ها نشان می­دهد که روش ترکیبی، سطح­ انتظارات بالاتری را در پاسخ­گویی به نیازها و توقعات­برنامه و طرح ­اجتماعی و یا شهرسازی برآورده ­ساخته و همچنین در ارتقای ­طرح­ها نقش­ موثرتری را دارند. در نهایت با خلاصه سازی روش های تحقیق ترکیبی و استفاده از نمودار جریان­داده­ها و فرا استنباط به ارایه ی الگوی کاربردی روش های تحقیق ترکیبی در مطالعات اجتماعی و شهرسازی پرداخته و به تحلیل شبکه های اجتماعی و شهری دست می زند که در آن یافته ها و اهداف تحقیق لحاظ شده، و سبب پیشرفت و توسعه ی تحقیق در زمینه های مورد بررسی شده و اعتبارسنجی می گردد.     

mixed methodology, quantitative and qualitative paradigms, social studies, social networks, urbanism studies, روش تحقیق ترکیبی, پارادایمهای کمی و کیفی, مطالعات اجتماعی, شبکه ی اجتماعی, مطالعات شهرسازی.