مجتبی محمدی مزرعه شاهی - استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی میبد
زهرا رحمانی نعیم آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده علوم قرآنی میبد

در قرآن که کلام پرودگار و معجزه ی جاودانه ی پیامبر گرامی اسلام است اسلوب های گوناگونی به کار رفته است که در رسایی و شیوایی و بلاغت و فصاحت قرآن کریم موثر بوده است. یکی از این اسلوب ها، اسلوب کیف در قرآن می باشد که توجه به آن ما را در شناخت عمیق نسبت به مراد خداوند یاری می کند و و زیبایی ها بلاغی و ادبی قرآن را بیشتر جلوه گر می شود . اسلوب کیف در آیات مختلفی از قرآن به کار رفته است که ما در این مقاله این اسلوب را در سه سوره نساء، انعام و آل عمران مورد بررسی ادبی و تفسیری قرار خواهیم داد و مخاطبین را به این مهم می رسانیم که همه الفاظ قرآن اعجاز ادبی خود را دارد که کیف نیز از این قضیه مستثنی نیست. در واقع با بررسی اسلوب کیف در این سه سوره به این نتیجه می رسیم، کیف که دارای دو نوع استفهامیه و شرطیه است، بیشترین کاربردش در این سوره ها از نوع استفهامیه بوده است و تنها در آیه ۶ آل عمران کیف شرطیه است. کیف استفهامیه دارای دو معنای حقیقی و مجازی می باشد که اگر هدف از پرسش کیف، درک مطلب مجهول نباشد و به عبارتی دیگر اگر کیف از معنای اصلی خود که پرسش است خارج شود و افاده معانی دیگری نظیر تعجب و توبیخ و تهدید و تهویل و استبعاد و ..... بکند معنای مجازی آن مراد خداوند بوده است بخصوص زمانی که پرسش کیف به خداوند نسبت داده می شود زیرا او عالم به همه هستی است و جهل و نادانی نسبت به امری برای او قابل تصور نیست که بخواهد با پرسش به آن مطلب آگاهی پیدا کند. پس می توان دریافت قرآن در بسیاری از موارد از صریح گویی اجتناب نموده و اغراض خویش را به شکلی زیبا و غیر مستقیم بیان نموده است.

اسلوب کیف،شرطیه، استفهامیه، حقیقی، مجازی، نساء، انعام، آل عمران