زینب امیری - کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه شیراز

حق برخورداری از بالاترین استانداردهای قابل حصول سلامتی و حق بهداشت عمومی یکی از حق هایی است که در اسناد حقوق بشری مورد توجه خاص قرار گرفته است و به عنوان یکی از حقوق بنیادین به رسمیت شمرده شده است . برای تحقق بهداشت و سلامت عمومی چهار عنصر ضروری شمرده شده است که عبارتند از: در اختیار بودن، در دسترس بودن ، قابل پذیرش بودن، کیفیت.بر اساس رسالت قانونی؛ وزارت بهداشت در طی سالهای ۱۳۹۰و۱۳۹۱ سند سیاستی سلامت روان تحت عنوان » برنامه ارتقاء سلامت روان جامعه« با مشارکت نمایندگانی از بخشهای مختلف وزارت بهداشت و سایر دستگاه های ذی نفع، تدوین و در آبان ماه ۱۳۹۱ توسط وزیر وقت بهداشت و دانشگاه های علوم پزشکی کشور جهت عملیاتی شدن ابلاغ گردید. و شروع طرح تحول سلامت در اردیبهشت سال ۱۳۹۳ نقطه عطفی برای خدمات حوزه سلامت روان بود. مطابق اصل ۲۹قانون اساسی برخورداری از تامین اجتماعی و خصوصا۰ خدمات بهداشت و درمان و مراقبت های پزشکی به صورت بیمه و غیره حقی همگانی شمرده شده است و تامین آن بر عهده دولت گذاشته شده است. حق بر خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبتهای پزشکی برای همگان در اصل ۲۹ قانون اساسی به رسمیت شناخته شده است. اصل ۲۹ قانون اساسی حق دسترسی به مراقبت بهداشتی را برای تمامی شهروندان تضمین میکند. البته باید توجه داشت که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران فقط خدمات مربوط به آموزش و پرورش رایگان هستند و رایگان بودن خدمات بهداشتی تصریح نشده است. برنامه پنجم توسعه در مواد ۳۲ تا ۳۵ خود به بحث بهداشت و سلامت عمومی اشاره دارد که از جمله این موارد میتوان به تهیه برنامه نظام درمانی کشور توسط وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی اشاره کرد.به مقوله حق بهداشت عمومی در حقوق بینالملل نیز توجه ویژه ای شده است. جامع ترین بیان از حق برخورداری از بهداشت و سلامت عمومی در ماده ۱۲ میثاق بین المللی حقوق اقتصادی اجتماعی و فرهنگی ذکر شده است. موافقت نامه عمومی تعرفه و تجارت که به تجارت کالا مربوط میشود در ماده ۲۰ خود تحت عنوان »استثنائات عمومی« به حق حفاظت از بهداشت عمومی اشاره کرده است.یکی از آژانس های سازمان ملل که مهمترین هدف آن هماهنگی و ارتقاء وضعیت بهداشت عمومی در سطح جهان است سازمان جهانی بهداشت می باشد. اساسنامه این سازمان جزء مهمترین اسناد بین المللی است که در آن حق سلامت مورد اشاره قرار گرفته است. مجمع جهانی بهداشت یکی از ارکان سه گانه سازمان جهانی بهداشت بوده و قطعنامه های متعددی را تصویب کرده است که حق بهداشت و سلامت عمومی را مورد اشاره و استناد قرار داده است.

بهداشت عمومی ، حق بر بهداشت،سلامت