پریسا عرفان منش - کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی

هدف پژوهش حاضر پاسخ به این مسئله است که آقاخان اول(آقاخان محلاتی) چگونه به هند مهاجرت کرد و وقایع سیاسی- مذهبی پیرامون او و پسرش علی شاه(آقاخان دوم)، بعد از انتقال مقرامامت اسماعیلیان نزاری قاسم شاهی از ایران به هند، با تاکید بر چگونگی ارتباط ایشان با دولت بریتانیا و نقش این دولت در حوادث و اتفاقات اطراف آنها(قبل و بعد از مهاجرت)، چیست؟ در این تحقیق سعی شده است تا به کمک روش توصیفی تحلیلی و با استناد به سندی دسته اول از مجموعه اسناد مکمل قاجاریه اداره اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امورخارجه و منابع و ماخذ معتبر، به پرسشهای مساله پاسخ داده شود. مهاجرت آقاخان به هند نقش مهمی در شکلگیری وقایع بعدی حیات سیاسی- مذهبی اسماعیلیان داشت. دولت ایران همواره به روابط او و پسرش علی شاه در هند خصوصا با دولت بریتانیا حساس بود. ارتباطات فیمابین آنها با بریتانیا از زمان ورود به قندهار شکل رسمی تری به خود گرفت و به تدریج گسترش پیدا کرد و منجر به رسمیت یافتن اقتدار مذهبی آقاخان اول در یک دادگاه انگلیسی در هند و پناهندگی سیاسی اش به دولت بریتانیا گردید. آقاخان سعی در بازسازی روابط نامطلوب قبلی خود با دربار ایران که در اثر شورش سال ۱۲۵۶ق.۱۸۴۰/م. ایجاد شده بود، داشت. این تلاشها تا حدی موفقیت آمیز بود.

اسماعیلیه در هند، آقاخان محلاتی، بریتانیا، علیشاه.