ناهیده زرعی - دانشآموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه گیلان

یکی از بنیادی ترین و پرکاربردترین مفاهیمی که در آثار مولوی برای نمایاندن جلوه های مادی و معنوی استفاده شده است؛ مسئله تغذیه می باشد. تاکید چشمگیر اخلاق اسلامی، در مورد تغذیه بهقدری است که مولوی، آموزه های طبی، اسلامی و دینی خود را در این زمینه با پارهای از مسائل عرفانی و اخلاقی بیان میکند و خطرات و آفات اشتغال به آن را با ادلهای مقنع ذکر میکند و مجاهده با نفس را شرط اصلی سالک در راه خلق میداند. با توجه به احاطه مولوی به علوم عصر خود از جمله علم طب، وی در مثنوی از انواع بیماریهایی چون هیضه، تخمه و......، سخن میگوید و عامل آن را عدم رعایت اصول درست تغذیه قلمداد میکند. در این پژوهش سعی میشود با روش توصیفی- تحلیلی اندیشه اخلاقی مولوی در مورد تغذیه بررسی شود و به طور مختصر به دیدگاه اسلام و طب اشاره گردد و در نهایت روشن شود که اندیشه مولانا در مورد تغذیه، در برخی موارد اعتدالی است، و در برخی موارد دیگر مخالف آن است، یعنی افراطی است. مولانا معتقد است رعایت اعتدال در مسئله تغذیه، زمینهای ایجاد میکند برای رسیدن به معنا، چرا که یکی از مهمترین تعلقاتی که میتواند کدورت باطن ایجاد کند، افراط در مسئله تغذیه است که بزرگترین مانع انسان برای رسیدن به حقیقت است. او به عنوان یک عارف صوفی مسلک توجه و اهمیت دادن به تغذیه را مانع سیر سالک میداند؛ لذا در توصیهایش بیشترین تاکید را بر کف نفس دارد؛ هرچند عرفان در این زمینه خودبه خود افراطی است ولی مولوی در بین عرفا، تا حدودی حداعتدال را نگه داشته است.

مثنوی، مولوی، تغذیه، اخلاق اسلامی ، طب