راحله خنده رو - دانشجو دکتری حقوق بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

شیوه های جایگزین یا غیرقضایی حل و فصل اختلاف به روش هایی اطلاق می شود که حل و فصل اختلاف در خارج از دادگاه صورت می گیرد. در این شیوه ها که از آنها به »عدالت خصوصی« نیز تعبیر شده است، اختلافات به وسیله شخص یا اشخاص ثالثی که معمولا به وسیله طرفین اختلاف انتخاب می شوند و مطابق با روش و آیین رسیدگی مورد توافق طرفین حل و فصل می شود. شیوه های جایگزین حل اختلاف در مقایسه با داوری ارزان تر و سریعتر بوده و از انعطاف بیشتری برخوردار هستند. نقش فرد بیطرفی که از سوی طرفین منازعه، مامور نزدیک ساختن دیدگاه های طرفین است اهمیت زیادی دارد. داوری، مذاکره، میانجی گری، سازش، کدخدامنشی و روشهای ترکیبی از مهمترین این شیوه هاست. پرسش اساسی این تحقیق این است که شیوه های جایگزین چیست و در تصفیه اختلافات اقتصادی بین الملل تا چه میزان اثربخش است؟ در پژوهش حاضر از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است و چنین به نظر می رسد به دلیل آنکه تابعان حقوق بین الملل اقتصادی متنوع بوده و اشخاص حقیقی را نیز شامل میگردد و اختلافات این حوزه از پیچیدگیهای زیادی برخوردار است؛ طرفین اختلاف معمولا تمایلی به ارجاع اختلاف به دادگاه های دولتی و مراجع قضایی ندارند، در نتیجه استفاده از شیوه های جایگزین برای حل اختلافات اقتصادی میتواند موثرترین مکانیزم حل و فصل اختلافات حوزه اقتصادی باشد.

شیوه های جایگزین حل و فصل اختلافات، حقوق بین الملل اقتصادی، مذاکره، میانجیگیری، سازش، کدخدامنشی، مساعی جمیله