شهناز تقوایی - کارشناسی ارشد ادبیات تطبیقی ، دانشگاه آزاد اسلامی،واحد علوم تحقیقات ،تهران ،ایران
فاطمه پاکرو - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشگاه آزاد اسلامی،واحد گرمسار ،سمنان ،ایران

نقد بوم گرا یکی از رویکردهای جدید نقد ادبی در حوزه تحلیل متون ادبی است که به تحلیل و بررسی متون ادبی از منظر زیست بوم و طبیعت اقلیمی که حوادث داستان در آن روی می دهند، می پردازد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی - تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوه ی کتابخانه ای است . رمان »کولی کنار آتش« سرگذشت قومی در صحراست که در آن منیرو روانی پور با نثری شاعرانه، فضایی دل انگیز را از طبیعت صحرا به نمایش گذاشته است تا پژوهشگران مجالی برای خوانش بوم گرایانه آن پیدا کنند . کتاب واحه ی غروب بهاء ولد نیز سراسر در یک فضای جغرافیایی بیابانی می گذرد که در نهایت به واحه ای به نام سیوه ختم می شود و در آن صورت اندکی رو به اعتدال می -گراید. بنابراین فضایی که در این کتاب ترسیم می شود، خود به نوعی تاریخی جغرافیایی است که تا پایان اثر می توان شاهد آن بود. در جستار حاضر، تاثیر طبیعت بر سیر نگارش داستان مورد بررسی قرار گرفت، نتایج و یافته های پژوهش حاکی از آن است که تحلیل داستانهای »کولی کنار آتش« از منیرو روانی پور و داستان »واحه ی غروب« بهاء طاهر از منظر نقد بوم گرا، نشان دهنده نمودو برجستگی طبیعت و اقلیم منطقه در سبک داستان نویسی و روایت پردازی نویسنده است. روانی پور و بهاء ولد با بهره گیری از طبیعت و مظاهر و مناظر آن و توصیف دقیق منطقه در داستان به ترسیم فضا و فضاسازی های داستان، شخصیت پردازی، زمینه و و صحنه پردازی، زمان، زاویه دید، کشمکش، بوم فمنیسم، آب و هوا، معماری، آداب و رسوم، اعتقادات و باورها، پوشاک، نظام اقتصادی پرداخته است. به گونه ای که توصیف شخصیت های اصلی داستان، تحول درونی و روحی شخصیت های تغییر در فضاسازی روانی پیش از وقوع حوادث ناگوار داستان و توصیف نمایشی صحنه ها، همگی تحت تاثیر فضای اقلیمی و محیط طبیعت است.

ادبیات تطبیقی، نقد بوم گرا، کولی کنار آتش، منیرو روانی پور، واحه غروب، بهاء طاهر.