حسن جهانبازی گوجانی - مربی پژوهشی و دانشجوی دوره دکتری جنگلداری دانشگاه علوم کشاورزی ومناب
مجید لطفعلیان - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
حامد نقوی - دانشجوی دوره دکتری جنگلداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

منطقه زاگرس وسیعترین ناحیه رویشی جنگلی کشور را در بر گرفته است. این جنگلها از گذشته دور تا کنون دستخوش تغییرات وسیعی شده است ، عمده ترین این تغییرات شامل کاهش سطح و حذف تدریجی بسیاری از گونههای درختی و درختچهای و حتی علفی ازاین جنگلها وکاهش تنوع زیستی در بخش گیاهی و جانوری بوده است. شاید دلیل اصلی این تخریبها ریشه در وابستگی جنگلنشینان به این منابع داشته و دارد که با رشد جمعیت این نیاز و وابستگی رشد مضاعف به خود گرفته و در فاصله چند ده سال شاهد تخریب گسترده این منابع بودهایم. در جنگلهای تجاری نظیر شمال کشور به لحاظ وجود انگیزه اقتصادی و حضور گونههای درختی با ارزش، توجه به مدیریت این منابع در گذشته و حال بیشتر بوده و حتی انگیزه کافی برای مشارکت بخش خصوصی در اخذ واگذاری و مدیریت منابع وجود داشته و دارد ولی در مناطقی نظیر زاگرس این انگیزه بسیار کم رنگ است زیرا گونههای موجود در این عرصه بیشتر از جنبه حفاظتی مورد توجه هستند. در این تحقیق سعی شده با بهرهگیری از نتایج چند طرح تحقیقاتی که توسط نگارندگان صورت گرفته است به بررسی و تحلیل نقش پسته وحشی به عنوان یک گونه با ارزش که دارای محصولات فرعی متنوع نیز می باشد پرداخته شود و اثر این درخت با اهمیت که به مروارید سبز مشهور است در مدیریت و مشارکت بخش خصوصی بویژه جنگلنشینان در حفظ، حراست و توسعه منابع جنگلی زاگرس پرداخته شود. از درخت بنه(پسته وحشی) علاوه بر برداشت سنتی بذر، میتوان ضمن بهرهبرداری از سقز به تولید روغن و کنجاله مناسب برای تغذیه دام نیز امیدوار بود و با یک برنامه ریزی مناسب در جهت ایجاد جنگلهای صنعتی پسته وحشی اقدام نمود. نتایج تحقیقات انجام شده نشان می دهد که میتوان بین 17 تا 29 درصد از بذر پسته وحشی در کلاسه های قطری مختلف روغن استخراج نمود و بعلاوه به جا ماندن 70 درصد کنجاله حاصل از روغن گیری نیز بر مزیت اقتصادی استخراج روغن از بذر بنه می افزاید. به نظر می رسد از میان روشهای بهرهبرداری از درخت پسته وحشی در کنار برداشت اصولی از سقر، استخراج روغن از بذر نیز مزیت بالای اقتصادی قابل توجهی را برای گونه پسته وحشی در نزد جنگل- نشینان به منظور حفظ، توسعه و بهره برداری از منابع جنگلی زاگرس با رعایت اصول زیست محیطی فراهم نماید

پسته وحشی، حفاظت، بهره برداری، استان چهارمحال وبختیاری