محمدعلی قاسم زاده - دانشیار، گروه شیمی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
ریحانه موقاری - کارشناسی، گروه شیمی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.
فاطمه باقری - کارشناسی، گروه شیمی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

هدف: ایمنی مواد غذایی، همواره یک چالش بزرگ جهانی برای سلامت انسان بوده است. تمایل به پایداری، بهبود ایمنی محصولات و استانداردهای بالای کیفیت در همه ی زمینه های علوم زیستی از جمله صنایع غذایی همواره حائز اهمیت بوده که این امر نیازمند نظارت دقیق در سراسر زنجیره ی تامین مواد غذایی می باشد. در این حوزه، بسته بندی مناسب مواد غذایی در صنعت، پایه ای برای حفظ مناسب کیفیت و ایمنی در مواد غذایی است. اما علی رغم تلاش صنعت برای تولید محصولاتی ایمن، محصولات غذایی ممکن است در طول فرآیند، آلوده شوند یا از مواد اولیه و خام آلوده تهیه گردند. بنابراین، برای حل مشکلات مربوط به ایمنی غذا، استراتژی های متعددی اندیشیده و طراحی شده که در میان این رویکردها، استفاده از چارچوب های فلزی- آلی (MOFs)، فرصتی نو برای تضمین کیفیت و ایمنی مواد غذایی است. چارچوب های فلزی- آلی به عنوان دسته ای کاربردی از مواد نانو متخلخل، دارای خواص فیزیکی و شیمیایی منحصر به فردی هستند که وعده هایی را در برنامه ی ایمنی مواد غذایی نشان می دهند. این دسته از مواد، اخیرا توجه زیادی را به خود جلب کرده و راه خود را در صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی باز نموده و پتانسیل بالایی را برای توسعه کاربردی در آن به نمایش گذاشته اند. پژوهش حاضر تلاش دارد با مروری مختصر درباره استفاده از چارچوب های فلزی- آلی در صنایع غذایی، در سه زیرمجموعه بسته بندی، نگهداری و پاک سازی به معرفی این فناوری پرداخته و به کاربردهای آنها در این صنعت و امتیازاتی که در سایه ی استفاده از این مواد حاصل می شود، بپردازد. یافته ها:MOFها پتانسیل هیجان انگیزی را در زمینه ایمنی مواد غذایی به نمایش گذاشته و همه کارایی خود را از طریق توانایی استفاده در بخش های مختلف فرآیند نشان داده اند. موادMOF نوظهور یا MOFهای مبتنی بر مواد کامپوزیتی به عنوان یک پوشش کاربردی در بسته بندی هوشمند مواد غذایی، برای آزادسازی کنترل شده مواد نگهدارنده و نظارت بر ایمنی مواد غذایی مورد توجه قرار گرفته اند. بنابراین، نیاز است این مواد که دارای خواص جذب و پایداری عالی هستند، بیشتر برای کاربرد در بسته بندی پرورش یابند. همچنینMOF ها ثابت کرده اند که در از بین بردن مواد خطرناک در زنجیره تامین مواد غذایی، موثر هستند. لذا، نیاز به سنتز MOFهای چند منظوره جدید برای حذف آلاینده ها ضروری می باشد. در حالی که MOFها یک ماده امیدوارکننده برای کمک به بهبود ایمنی مواد غذایی، در مراحل مختلف زنجیره غذایی هستند، اما کنترل دقیق بر اندازه و حجم منافذ این چارچوب ها برای کاربردهای خاص، هنوز یک چالش می باشد. بنابراین، نیاز است توجه بیشتری به دستیابی MOFهای با کیفیت بالا جهت استفاده در ایمنی مواد غذایی انجام شود. همچنین در خصوص سمیت MOFها بایستی تحقیقات بیشتری صورت گیرد.  

چارچوب های فلزی- آلی, ایمنی مواد غذایی, بسته بندی مواد غذایی, نانو متخلخل