امیر کارگر - دانشجوی کارشناسی ارشد معارف اسلامی و اقتصاد با گرایش نفت و گاز دانشگاه امام صادق (ع)
علی اکبر محمدی سمچولی - دانشجوی کارشناسی ارشد معارف اسلامی و اقتصاد با گرایش نفت و گاز دانشگاه امام صادق (ع)

شناخت عوامل موثر بر ایجاد انحصار در هر بازاری از نیازهای اسای در اقتصاد کشورهاست. انحصار در بازارهای داخلی کشور ماهیتی متفاوت از انحصار در بازارهای جهانی دارد. انحصار در بازارهای داخلی تاثیراتی منفی برای اقتصاد کشور دارد و اکثرا در قالب احتکار و کنترل قیمتی و اجحاف در حق دیگران ظاهر می شود که در اسلام مورد نهی قرار گرفته است. ولی انحصار در بازارهای جهانی، برای کشور صاحب انحصار، تاثیری مثبت داشته و باعث تقویت بازارهای داخلی کشور و کسب منفعت بیشتر برای آنها می شود. لذا کنترل رقابت و قیمت و مقدار عرضه برای کسب منفعت بیشتر در بازارهای جهانی همواره مورد اهمیت کشورها بوده است. با وجود چهره ای منفور و با درنظر داشتن اقدامات ضد انحصاری علیه انحصاراتی که وجود دارد، اما همیشه کشورها درصدد استفاده از این ابزار اقتصادی بوده اند. از آ«جایی که در بازارهای جهانی، دیگر ممالک اسلامی نیز وجود دارند، اهمیت و ماهیت اقدامات انحصار کننده از منظر شریعت نیز باید مورد مطالعه قرار گرفته و حکم استفاده از چنین ابزاری در بازارهای جهانی، علی الخصوص با وجود کشورهای اسلامی دیگر، بررسی شده و حکم شرعی آن بیان گردد. در ابتدا معنای انحصار و عوامل ایجاد آن در بازارهای جهانی را تبیین کرده و وضعیت شرعی و ادله فقهی مسئله را مورد بررسی قرار خواهیم داد که در کنار تعیین حکم عدم حرمت و یا مباح بودن و یا حتی در مواقعی وجوب این فعالیت، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به باین راهکار اقتصادی پیشنهادی در راستای ترغیب سیاست گذاران تجاری کشور برای بقا در بازارهای جهانی پرداخته خواهد شد.

انحصار، بررسی فقهی، بازارهای جهانی، نفی سبیل، لاضرر