علی بزرگمهر - آزمایشگاه عصب شناختی، بیمارستان روانپزشکی ایران، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران

رویاها و توهمات ناشی شباهت های پدیدارشناختی زیادی با یکدیگر دارند، خصوصا از نظر مولفه های دیداری واحساسی، یکی از فرضیات مطرح علت این شباهت را به یک مکانیسم بنیادین نور و شیمیایی مشترک مربوط می داند، یعنی غیر فعال شدن سیستم سروتونرژیک مغز، داده های الکتروفنویولوژیکی نیز نشان داده اند که فعالیت سلول های عصبی سروتونرژیک هم در هنگام خواب دیدن (چه در خواب REM و چه در خواب Non-REM) و هم در تاریخ به داروهای توهم زا به طور محسوسی کاهش می یابد. در همین راستا داده های حاصل از مطالعات نوروفارماکولوژیک نیز اثبات کرده اند که کاهش عملکرد سیناپس های سروتونرژیک با افزایش رفتارهای شبه توهمی در هنگام بیداری و افزایش طول مدت دوره خواب REM همراه است. متقابلا افزایش فعالیت نورون های سروتونرژیک با کاهش رفتارهای مذکور و کاهش مدت زمان خواب REM و خواب دیدن مرتبط است. از آنجایی که سروتونین تاثیری مهاری بر نورون های ناحیه پری فرونتال دارد، به نظر می رسد که کاهش فعالیت سیستم سروتونرژیک به فعال شدن مناطقی منجر می شود که در درک جوانب احساسی دیداری و نیز تصورات و خیال پردازی نقش ایفا می کنند. در این مقاله، به مهمترین شباهت های میان خواب و توهم پرداخته و شواهد موجود برای اثبات فرضیات مرتبط را مورد بحث قرار خواهیم داد.

رویا، توهم، خواب، ا ندوفنوتایپ، REM