محمد لطفی - دانشجوی دکتری هواشناسی کشاورزی، گروه علوم زمین، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران
غلامعلی کمالی - - دانشیار گروه هواشناسی کشاورزی، گروه علوم زمین، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران
امیرحسین مشکوتی - دانشیار هواشناسی کشاورزی، گروه علوم زمین، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران
وحید ورشاویان - استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

افزایش دما و گرمایش جهانی از بزرگ ترین چالش هایی است که بشر در قرن بیست و یکم با آن مواجه است. بنابراین پیش نگری دماهای بیشینه جهت اطلاع از میزان تغییرات و در نتیجه ارائه تمهیدات لازم جهت سازگاری و تعدیل اثرات سوء ناشی از آن از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا در این پژوهش به پیش نگری دماهای بیشینه در سه استان کردستان، کرمانشاه و ایلام در غرب کشور پرداخته شد. بدین منظور از داده های دو مدل جهانی HadGEM۲ و CanESM۲ تحت سه سناریوی RCP۲.۶، RCP۴.۵ و RCP۸.۵ و همچنین دو مدل ریزمقیاس گردانی LARS-WG و SDSM بهره گرفته شد و تغییرات دماهای بیشینه به صورت ماهانه و سالانه در دوره آتی (۲۰۵۰-۲۰۲۱) نسبت به دوره پایه (۲۰۱۸-۱۹۸۹) در ۱۷ ایستگاه هواشناسی مورد بررسی قرار گرفت. جهت واسنجی و صحت سنجی مدل های SDSM و LARS-WG از شاخص های MAE، MSE، RMSE و R۲ استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که هر دو مدل در شبیه سازی دماهای بیشینه منطقه مورد مطالعه از توانایی بالایی برخوردارند. با این وجود مدل SDSM از دقت بیشتری نسبت به مدل LARS-WG برخوردار است که کمترین و بیشترین دقت آن به ترتیب مربوط به ایستگاه های بیجار و تازه آباد با RMSE برابر با ۰۲/۰ و ۱۸/۰ است. نتایج حاصل از پیش نگری دماهای بیشینه نیز نشان داد که بر اساس هر دو مدل مورد بررسی میزان دمای بیشینه در دوره آینده نسبت به دوره پایه افزایش می یابد که این میزان به طور متوسط مدل های مورد بررسی بین ۸/۰ تا ۹/۱ درجه سلسیوس در سطح منطقه مورد مطالعه خواهد بود. بیشترین میزان آن نیز بر اساس سناریوی RCP۸.۵ برآورد شده است. از نظر مکانی نیز بیشترین تغییرات مربوط به نواحی شمالی و شرقی منطقه مورد مطالعه و کمترین تغییرات مربوط به نواحی غربی منطقه مورد مطالعه است.

ایران, گرمایش جهانی, دمای بیشینه, SDSM, LARS-WG, RCP