اسفندیار عباس نوین پور - استادیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه ارومیه، ارومیه
فریبا صادقی اقدم - دانش آموخته دکتری هیدروژئولوژی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز
مهری کاکی - کارشناس ارشد، منابع آب، دانشگاه تبریز

آب یک منبع آسیب­پذیر، محدود و حیاتی است. افزایش روزافزون جمعیت جهانی و کاهش منابع آبی، از مهم­ترین چالش­های پیش­روی بشر امروزی است. منابع آب مستقیما می­تواند رشد و توسعه اجتماعی و اقتصادی را تحت تاثیر قرار دهد و به­عنوان زیربنای فعالیت­های عمرانی محسوب می­شود. یکی از مهم­ترین مسائل قرن حاضر، مسئله گرمایش جهانی است، که به دلیل اثر گلخانه­ای تشدید شده و انتظار می­رود که موجب تغییراتی در متغیرهای اقلیمی گردد. هدف از این پژوهش بررسی تغییرات جریان آب سطحی و تراز آب زیرزمینی دشت روضه­چای استان آذربایجان­غربی بوده بنابراین در این راستا از مدل بارش- رواناب IHACRES و شبکه عصبی مصنوعی استفاده شد. بدین منظور از داده­های بارش، متوسط دما، جریان آب سطحی رودخانه روضه­چای و تراز آب زیرزمینی منطقه استفاده گردید. در پژوهش حاضر از سناریوهای اقلیمی ۴.۵ و ۸.۵ مدل ACCESS۱-۰ از مدل­های گزارش پنجم برای داده­های بارش و دما در دو دوره­ی (۲۰۲۰-۲۰۵۲) و (۲۰۵۳-۲۰۸۵) برای بررسی تغییر اقلیم استفاده شد. نتایج نشان داد که در منطقه تغییرات دما تحت سناریوی RCP۸.۵ بیش­تر از سناریوی  RCP۴.۵بوده و بارش در ماه­های قابل انتظار کاهش می­یابد. مدل بارش- رواناب در پیش­بینی جریان رودخانه روضه­چای در دوره­ی پایه نسبت به دوره­ی آتی بهتر جواب داد و ضریب همبستگی بیش­تر از ۵/۰ را نشان داد. در پیش­بینی تراز سطح آب زیرزمینی با شبکه عصبی مصنوعی نیز مدل در دوره­ی پایه از عملکرد بهتری برخوردار بود. در نهایت در دوره­های آینده دور، اثر گازهای گلخانه­ای دارای سیگنال قوی­تر بوده و باعث افزایش دما و کاهش بارش بیش­تری می­شوند.

گازهای گلخانه ای, تراز سطح آب زیرزمینی, سناریو RCP, جریان آب سطحی