بررسی تاثیر سطوح مختلف آبگیر باران در تولید رواناب و کنترل فرسایش

Publish Year: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 217

This Paper With 15 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JWEM-13-2_019

تاریخ نمایه سازی: 7 تیر 1400

Abstract:

استفاده بهینه از نزولات جوی در مناطق خشک و نیمه خشک می تواند نقش بسزایی در تامین نیاز آبی فضای سبز در فصول کم آب داشته باشد. از طرف دیگر، ضعیف بودن پوشش گیاهی در اراضی شیب دار باعث تخریب و فرسایش این گونه اراضی می شود که در صورت مدیریت صحیح منابع آب و خاک می توان بخشی از مشکلات مذکور را برطرف کرد. بارش های جوی از مهمترین منابع در تامین آب برای مصارف مختلف هستند. یکی از روش های جمع آوری آب باران، غیرقابل نفوذ کردن سطح زمین و به بیشینه رساندن رواناب ناشی از بارش است. سطوح غیرقابل نفوذ می توانند مانند سطوح سنگی به صورت طبیعی وجود داشته، یا با پوشاندن سطح زمین از موادی مانند آسفالت، بتن، ورقه های عایق مانند پلاستیک، ژئوممبران و دکاموند به طور مصنوعی ایجاد شوند. این پژوهش که در قسمت شمالی شهر تبریز اجرا شد، چهار نوع تیمار، هر کدام در سه تکرار به مساحت چهار متر مربع (m۲×m۲) در نظر گرفته شدند که شامل سطح آبگیر پوشش ژئوممبران، پوشش پلاستیک با محافظ شنی، سطح طبیعی و سطح طبیعی با مالچ شنی بودند. نتایج حاصل از ۷۸ مورد بارش (۷۴۷ میلی متر) در مدت دو سال، نشان داد که در شیب های متوسط ۳۸.۶-۳۳ درصد رواناب حاصل از بارش برای پوشش ژئوممبران، پلاستیک با محافظ شنی، سطح طبیعی و سطح طبیعی با مالچ شنی به ترتیب برابر ۸۴، ۶۷، سه و دو درصد و آستانه بارش برای شروع رواناب در سطوح مذکور به ترتیب برابر ۰.۲۸، ۲.۵۶، ۹.۹۵ و ۱۱.۱۲ میلی متر است. بنابراین، با توجه به بارش نرمال سالانه (۲۴۵.۷ میلی متر)، حجم رواناب جمع شده برای پوشش ژئوممبران، پوشش پلاستیک با محافظ شنی، سطح طبیعی و سطح طبیعی با مالچ شنی به ترتیب برابر ۲۰۶، ۱۶۴، هفت و پنج لیتر بر متر مربع در سال خواهد بود. با توجه به مقایسه میانگین ها، تیمار پوشش ژئوممبران به عنوان یک گزینه مناسب در تولید رواناب تشخیص داده شد. همچنین، وجود مالچ شنی بر روی سطح طبیعی منجر به کاهش ۱۰ برابری فرسایش خاک شده، فرسایش خاک را در مدت دو سال، از ۹۷ گرم بر متر مربع به ۹.۵ گرم بر متر مربع کاهش می دهد.

Authors

داود نیک نژاد

مربی بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران