تحلیل فراوانی خشکی رودخانه با استفاده از توزیع های آماری رایج و پیشرفته، مطالعه موردی: رودخانه های غرب دریاچه ارومیه

برآورد دوره بازگشت فرایندهای هیدرولوژیکی نظیر دبی سیلابی، دبی بیشینه، خشکی و غیره رابطه مستقیم با انتخاب تابع توزیع برازش مناسب با داده ­های سری زمانی دوره آماری دارد. هرچه داده­ های تولیدی ناشی از تابع توزیع برازش و داده­ های واقعی اختلاف کمتر و همبستگی بیشتری داشته باشند، قطعا دوره بازگشت محاسبه شده به واقعیت نزدیک­ تر است و احتمال خطا تا حد زیادی کاهش می­ یابد. به همین دلیل، باید سعی شود متناسب با داده­ های موجود، بهترین تابع توزیع برازش انتخاب شود. در این پژوهش با استفاده از دبی روزانه رودخانه­ های غرب دریاچه ارومیه و همچنین، روش سال میانگین، داده­ های حجم خشکی رودخانه­ های مذکور استخراج شد. چند توزیع مطرح از هرکدام از توزیع­ های پیوسته نظیر توزیع پیوسته پیشرفته مقادیر حدی تعمیم یافته و ویک­بای، توزیع پیوسته غیر صفر ارلانگ، توزیع پیوسته کران­دار جانسون اس­بی و توزیع پیوسته بی­کران نرمال برای برازش داده­ های حجم خشکی رودخانه­ های غرب دریاچه ارومیه در دوره آماری ۳۸ ساله استفاده شد. سپس، نتایج تمام مدل­ های توزیع با استفاده از آزمون­ های نکویی برازش اندرسون دارلینگ و کولوموگروف-اسمیرنف مقایسه و به ترتیب اولویت درجه بندی شدند. همچنین، مدل­ های منتخب، با استفاده از آزمون ارزیابی، مورد ارزیابی قرار گرفتند و همبستگی داده­ های آمار توصیفی تاریخی و داده­ های آمار توصیفی مدل شده به دست آمد. نتایج حاصل از توزیع فراوانی داده های خشکی سه رودخانه­ مورد مطالعه نشان داد که از میان توزیع­ های گروه پیوسته، توزیع های آماری پیشرفته ویک­بای و جانسون اس­بی بهترین توزیع را داشته و نسبت به روش های توزیع آماری رایج نیز عملکرد بهتری داشتند.

Keywords:

ارلانگ , توزیع تعمیم یافته , جانسون اس بی , روش های توزیع آماری , شهرستان ارومیه