نادر جلالی - استادیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
فاضل ایران منش - استادیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
محمدهادی داودی - دانشیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

بسیاری از طوفان­ ها، با استفاده از تصاویر و داده­ های اقلیمی و محیطی بررسی می شوند. بیشتر تحلیل­ ها به روش تولید دمای درخشایی، شاخص­ ها و تصاویر رنگی کاذب محدود می شود. در موارد زیادی نیز برای منشاء­یابی طوفان­ ها از تفسیر چشمی استفاده می­ شود. با توجه کارایی متفاوت شاخص­ ها و روش­ ها، در این تحقیق، پهنه­ های گرد و غباری با استفاده از روش طبقه بندی مکانی  تهیه و مرز پلی گون­های مربوطه به روش تصویر چشمی تدقیق شدند. منشاء­های تولید گرد و غبار نیز به روش تفسیر چشمی بر اساس معیارها شناخته شده، به نقشه در آمده­ اند. برای شناخت طوفان های گرد و غبار سال­های ۱۳۸۴ الی ۱۳۸۷، تصاویر رنگی مرکب سنجنده MODIS منطقه تهیه و به نوارهای اولیه تشکیل دهنده آن­ها تجزیه شده و با استفاده از روش های مختلف پردازش و تفسیر آن­ها مورد پردازش و تفسیر قرار گرفتند. مقایسه پراکنش مکانی مناطقی که قبلا به­ عنوان منشاء طوفان ها معرفی شده اند و آنچه که بر اساس نتایج این تحقیق به عمل آمده است، نشان از افزایش چشمگیر منشاءها و بحرانی بودن شرایط در منطقه دارد. تهیه نقشه ­های روزانه مناطق تحت تاثیر گرد و غبار در طول سال و وضعیت سالانه اسقرار طوفان های شدید و بسیار شدید حامل گرد و غبار در دوره بررسی و معرفی مناطق اصلی تولید گرد و غبار ها در بین النحرین و تاثیرگذاری آن­ها بر طوفان هایی که به سمت جنوب و جنوب غرب ایران وارد می شوند از دیگر نتایج این تحقیق به شمار می روند. بررسی­ ها نشان می دهد که نتایج به دست آمده از به کارگیری روش طبقه بندی، با نتایج حاصل از مدل سازی به روش محاسبه اختلاف دمای درخشایی هم خوانی دارد. بنابراین، این روش ساده را می توان در مواقعی که به داده ­های اصلی دسترسی وجود ندارد، برای تشخیص منشاء، کشند و مناطق تحت تاثیر طوفان های گرد و غبار پیشنهاد نمود.

ایران, تصاویر ماهواره ای, تفسیر چشمی, طبقه بندی مکانی, طوفان گرد و غبار