بابک مطیعی - استادیار گروه معماری، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران.
فاطمه مهدیزاده سراج - استاد دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران.
فروغ میرزاعلی پور - گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

بیان مساله: آموزش دروس پایه از جمله دروس مقدمات طراحی معماری، جهت آشنایی دانشجویان با مولفه های طراحی معماری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یکی از کلید واژه هایی که دانشجویان معماری می بایست در فرآیند طراحی با آن آشنا شوند، کانسپت می باشد. در معماری، خلق کانسپت مرحله ای است که طی آن، نیازهای فیزیکی، شرایط محیطی و باورها به هم می پیوندند و به این ترتیب کانسپت ها، بخش مهمی از روند طراحی معماری را شکل می دهند. چگونگی انتخاب کانسپت و ایده متناسب با طراحی، از دغدغه های اصلی نوآموزان معماری در دروس پایه از جمله درس مقدمات طراحی معماری (۲) می باشد. با توجه به اینکه دانشجویان معماری، در این درس برای اولین بار با طراحی مفهومی مواجه می شوند، نیاز به روش تدریس مناسب و ارائه تمرین هایی در جهت آشنایی مرحله-ای دانشجویان با کانسپت و ایده می باشد. در این پژوهش به بررسی سلسله مراتب طراحی مفهومی در درس مقدمات طراحی معماری (۲) و رویکردهای غالب طراحی مفهومی در آثار دانشجویان در این درس پرداخته خواهد شد. سوال تحقیق: ۱- سلسله مراتب طراحی مفهومی در درس مقدمات طراحی معماری (۲) چگونه می باشد؟ ۲- رویکردهای غالب طراحی مفهومی در آثار دانشجویان در درس مقدمات طراحی معماری (۲) چیست؟ اهداف تحقیق: هدف اصلی این پژوهش، واکاوی کانسپت و ایده و چگونگی استفاده از آن ها به صورت مقدماتی در طراحی معماری می باشد. روش تحقیق: در این پژوهش از دو روش تحقیق کمی و کیفی استفاده شده است. جامعه آماری در این پژوهش، دانشجویان مقدمات طراحی معماری (۲) دانشگاه سراسری، دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه پیام نور ارومیه بوده و گردآوری اطلاعات از طریق مطالعه منابع کتابخانه ای و مشاهده آثار دانشجویان و مصاحبه با اساتید و صاحب نظران معماری انجام شده است. مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق: با توجه به مطالعه انجام شده، اولین قدم در شروع به طراحی، مطالعه گسترده در رابطه با موضوع می باشد. سپس به استخراج مفاهیم متعدد برگرفته از مطالعات پرداخته و مناسب ترین آن را انتخاب و با تولید ایده های متنوع مرتبط با مفهوم مورد نظر، مناسب ترین آن انتخاب می-شود، سپس مفهوم مورد نظر با استفاده از ایده انتخابی در قالب طرح معماری نمایش داده می شود و این نمایش می تواند گرایشی، فرم گرا، عملکردگرا، تحلیل گرا، فضاگرا و یا ترکیبی از این موارد باشد، که نتیجه این فرآیند منجر به شکل گیری طراحی پویا خواهد شد که هدف آن خلق آثار دارای معنا و مفهوم و پاسخ گویی به نیازهای مسئله می باشد.

آموزش معماری, طراحی پویا, مقدمات طراحی معماری (۲), کانسپت, ایده