مرجان مرتضوی - مبدع و مجری طرح ایجاد اتاق مادر و کودک در کشور و دانش آموخته کارشناسی ارشد مطالعات زنان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

شهرها به عنوان مراکز مدنیت و تجمع خدمات رفاهی، فرهنگی و آموزشی باید از امکانات و خدمات مناسب و مورد نیاز تمامی افراد جامعه بویژه گروه های آسیب پذیر همچون کودکان و مادران برخوردار باشند؛ موضوعی که متاسفانه امروزه در کشورهای در حال توسعه کمتر به آن توجه شده است. در سال های اخیر، به منظور افزایش میزان رضایت شهروندان، افزایش امنیت روانی و اجتماعی برای مادران و فرزندان و همچنین برقراری عدالت جنسیتی در جامعه، ایجاد مکان هایی تخصصی در سطح شهر به عنوان «اتاق مادر و کودک» در دستور کار قرار گرفت تا با تضمین شرایط امنیت روانی و آرامش مادران و کودکان، بانوان بتوانند در آن مکان ها به راحتی و با آرامش خاطر، رسیدگی ها و مراقبت های بهداشتی اولیه مورد نیاز کودکانشان را در شرایط مناسب انجام دهند. این نوشتار به بررسی رابطه طراحی شهری در فرآیند توسعه شهری با تاکید بر امنیت و سلامت جسمانی و روانی مادران و کودکان در فضاهای شهری اختصاص دارد. «کودکان در بسترهای امن و سلامت شهری با تاکید بر اتاق مادر و کودک (مطالعه موردی: بررسی تاثیرات وجود اتاق های مادر و کودک در فضاهای شهری پر تردد و محدوده بازار تهران)» عنوان این طرح تحقیقی است که با هدف تقویت شرایط حضور اجتماعی مادران و کودکان و افزایش عدالت جنسیتی در جامعه، چگونگی تاثیرگذاری اتاق های مادر و کودک بر سلامت جسمانی و روانی کودکان و مادران آنها را مورد بررسی قرار داده است. روش تحقیق نیز بر اساس رویکردی کیخی و مبتنی بر مطالعات اسنادی، مشاهده و مصاحبه بوده و از نوع توصیفی - تحلیلی بوده و بر اساس آن، تاثیرات اجتماعی، فرهنگی و روانی وجود اتاق های مادر و کودک در محدوده بازار تهران مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. بررسی ها نشان میدهد که پیش بینی و ایجاد اتاق های مادر و کودک در مراکز و فضاهای پر تردد شهری، با افزایش حس آرامش و امنیت در مادران و کودکان آنها، ضمن تقویت امکان حضور این گروه جمعیتی در عرصه های عمومی شهری، موجب افزایش تحرک اجتماعی و تسهیل شرایط حضور اجتماعی مادران و کودکان شده است. این اتاق ها از جمله مهم ترین عناصری است که فضاهای شهری را از حالت تک جنسیتی خارج کرده و گام بلندی در جهت تحقق عدالت جنسیتی محسوب می گردد.

فضای شهری، طراحی شهری، کودک، شهر دوستدار کودک، اتاق مادر و کودک