رضا خسروی فردشیرازی - کارشناس ارشد حقوق خصوصی، وکیل پایه یک دادگستری، شیراز، ایران

در مقررات تجاری ایران، انواع شرکت های تجاری مختلفی مورد پذیرش قانونگذار قرار گرفته اند که این شرکت ها، با رعایتمقررات تجاری و تشریفات مصرح در قانون، تاسیس و تشکیل و به عملیات تجاری می پردازند و دارای شخصیت حقوقیمستقل از موسسین و شرکای شرکت اعم از دارندگان سهام یا سهم الشرکه و... می باشند. قانونگذار در کنار مرحله تاسیس وتشکیل، انحلال شرکت های تجاری را در قانون تجارت ۱۳۱۱ به سه روش مختلف مورد پذیرش قانونگذار قرار گرفته است، نوعاول به شکل ارادی ناشی از اصل حاکمیت اراده شرکا با رعایت مقررات قانون تجارت در مورد حد نصاب قانونی و رضایت شرکاامکان پذیر می باشد، نوع دوم به شکل قهری ناشی از موارد مصرح در قوانین تجاری در مورد تعدد شرکا، موضوع و مدتشرکت، ورشکستگی و... می باشد و نوع سوم ناشی از انحلال قضایی در صورت صدور رای از سوی مراجع حقوقی و کیفری کهدر رابطه با احکام حقوقی قانونگذار شرایط و مهلت های را در قانون تجارت برای جلوگیری از انحلال وضع نموده است اماانحلال در صورت صدور رای مراجع کیفری لازم الاجرا و قطعی می باشد. به مرور زمان در نظام حقوقی ایران شیوه های نوین ومختلفی در رابطه با انحلال شرکت تجاری مورد پذیرش قرار گرفته اند یا دکترین آنها در نظام حقوقی ایران مورد توجه قرارگرفته اند، که انحلال شرکت تجاری را در وضعیتی خاص قرار می دهند که پایان حیات شرکت سابق در عمل زمینه آغازشرکت یا شرکت های جدید را فراهم می آورد، بدون اینکه به حقوق شرکا، سهامداران و طلبکاران شرکت خللی وارد آورد،شیوه های که هم در قانون تجارت ۱۳۱۱ ، لایحه اصلاحی ۱۳۴۷ و سایر مقررات خاص تجاری مورد پذیرش قرار گرفته اند کههم می توانند از مراحل اجرای و تشریفاتی تصفیه و یا ورشکستگی شرکت ها جلوگیری نمایند و هم می توانند به شرکا یاموسسین شرکت های تجاری امکان انجام عملیات تجاری جدید یا متنوع تری را فراهم آورند.

انحلال، شخصیت حقوقی، شرکت، ارادی، قهری