مهسا سوادکوهی خویگانی - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه یزد
حسن زارعی محمودآبادی - دانشیار گروه روانشناسی و مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه یزد

با افزایش رقابت در بین داوطلبان کنکور برای قبولی در رشته های پرمتقاضی، پشت کنکور ماندن برای شرکت مجدد در آزمون سراسری به یک پدیده شایع در میان داوطلبان تبدیل شده است که با ایجاد شرایط خاص میتواند به یک تجربه آسیب زا برای آنها تبدیل شود. این پژوهش با هدف مطالعه و بررسی پیامدها و چالشهای ماندن در پشت کنکور و ارائه یک مدل مفهومی برای آن انجام شده است. به این منظور از مطالعه کیفی داده بنیاد استفاده شد. نمونه مطالعه از بین داوطلبان پشت کنکوری شهرستان فریدن، ۱۵ نفر به شیوه هدفمند و گلوله برفی انتخاب و از مصاحبه نیمه ساختار یافته برای جمع آوری داده ها استفاده گردید. داده ها از طریق فنون استراوس و کوربین مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصله در این پژوهش نشان میدهد که پشت کنکور ماندن به عنوان یک فرصت مجدد یا نمادی از شکست، مقوله ای محوری در تعیین تجربه داوطلبان است. این مقوله، تحت تاثیر عوامل علی (اهداف و انگیزه ها، نگرشها، شرایط و ویژگی های روانی، سبک اسناد)، عوامل زمینه ای (حمایت اجتماعی، عوامل اقتصادی، ساسیت های آموزشی)، عوامل مداخله گر (امکانات در دسترس، تفریحات، ویژگی های جمعیت شناختی) میباشد. داوطلب در مقابل این وضعیت ها از راهبردهای متفاوت که میتواند کارآمد یا ناکارآمد باشد استفاده میکند. که بر حسب نوع راهبردهای اتخاذشده، پیامدهای مثبت یا منفی برای فرد ایجاد میشود. نتایج این پژوهش نشان میدهد که پشت کنکور ماندن، تجربه ای پیچیده از نظر داوطلبان است و در نتیجه ی تعامل مجموعه ای از عوامل، میتواند پیامدهای روانشناختی منفی برای داوطلبین به همراه داشته باشد.

پیامدها، پشت کنکوری، مطالعه کیفی، داده بنیاد، پیامدهای روانشناختی