نازنین دهناد - گروه معماری، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.
جمال الدین مهدی نژاد - گروه معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید رجایی، تهران، ایران.
باقر کریمی - گروه معماری، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.

میزان موفقیت فضاهای جمعی به میزان استفاده از آن مکان و حضور انسان وابسته است. انسان به صورت پیوسته با مکان همراه بوده و نوعی تعامل در آن را ایجاد کرده  که منجر به شکل­گیری روابط اجتماعی و اجتماع­پذیری فضای­ باز جمعی شده است. در دهه­های اخیر، بی­توجهی به حفظ و ارتقای حیات جمعی در برخی فضاهای باز موجب از بین رفتن اهمیت و نقش فضا شده است. همچنین عدم استفاده از معیارهای فضاهای باز عمومی برای اجتماع­پذیری فضاها منجر به خالی و رانده شدن فضاها شده است. از این رو شناخت معیارهای ایجاد کننده و ارتقادهنده اجتماع­پذیری در فضاهای باز جمعی به منظور رونق بخشیدن به این­ گونه فضاها در مقیاس­های مختلف ضروری است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تحلیل عوامل موثر بر کیفیت فضای باز جمعی محیط­های مسکونی و تاثیر آن در ایجاد تعامل بین کاربران و پاسخ به این پرسش که حضور افراد در این  فضاها چگونه منجر به اجتماع­پذیری فضای باز جمعی و عاملی در جهت موفقیت فضا می­شود، انجام شده است. از این ­رو چهار فضای باز مشترک جمعی در مقیاس مجتمع­­­­های سکونتی در منطقه­ شش شهرداری شهر شیراز انتخاب شد. این پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی به روش پیمایش و با استفاده از ابزار سنجش پرسشنامه صورت گرفته است. حجم نمونه ۴۸۸ نفر از ساکنان مجتمع­ مسکونی است. تجزیه تحلیل داده­ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و با بهره­گیری از نرم­افزار SPSS انجام شده است. پس از تحلیل و دسته­بندی ابعاد در سطح نظریه­ مکان و استخراج هفت­ مولفه­ موثر بر کیفیت فضاهای جمعی و اجتماع­پذیری (که شامل ایمنی و امنیت، انعطاف­پذیری، نفوذ­پذیری، فعالیت­پذیری، تعامل­اجتماعی، هویت مکان و ادراک محیط است) در چگونگی برقراری تعامل و ارتباط کاربران محیط چهار نتیجه حاصل گردید. نخست ایجاد آفرینش فضاهایی پویا، دوم ایجاد فضاهای جمعی، سوم پیوستگی و تعامل و چهارم تقویت درک متقابل از رفتارهای محیط کیفیت مکان­های باز جمعی را می­توان ارتقا بخشید.

اجتماع پذیری, تعامل اجتماعی, فضای باز مشترک جمعی, مجتمع های مسکونی