الگوی توسعه حرفه ای مدیران آموزشگاهی هنرستان های فنی و حرفه ای (با استفاده از رویکرد نظریه پردازی داده بنیاد نوظهور)

پیشینه و اهداف: توسعه حرفه ی از مهم ترین موضوعات حوزه مدیریت منابع انسانی است که پیامد آن، پدید آمدن مراتبی از شایستگی های حرفه ای در کارکنان است. در آموزش وپرورش، مطالعات پیرامون توسعه حرفه ای، با رویکردهای مختلف صورت گرفته است: شناسایی و تعیین نیازهای حرفه ای مدیران و معلمان و تعیین روش های توسعه حرفه ای آنان ازجمله رویکردهای مهم با فراوانی بالا بوده است. در هر رویکردی، شناسایی و تعیین ابعاد، مولفه ها و عناصر سازنده توسعه حرفه ای، در تدوین و تدارک  توسعه حرفه ای معلمان و مدیران  ضروری بوده است. هدف از این پژوهش  شناسایی ابعاد و مولفه های سازنده توسعه حرفه ای و ارائه الگوی توسعه حرفه ای مدیران آموزشگاهی هنرستان های فنی حرفه ای می باشد. روش ها: پژوهش حاضرازنظراهداف کاربردی، ازنظرداده کیفی وازنظرماهیت و نوع مطالعه داده بنیاد نوظهور است. جامعه آماری پژوهش حاضر را۳۰ نفر از خبرگان علمی و مدیریتی سطوح ستادی وزارت آموزش وپرورش و دانشکده های فنی و حرفه ای تشکیل می دهند که بر اساس روش نمونه گیری آگاهانه از نوع هدفمند گلوله برفی انتخاب شده اند. فرایند مصاحبه، بارش فکری و فن دلفی (در سه دور) بر روی خبرگان اجرا شد، و در مصاحبه با نفر هجدهم همگرایی حاصل گردید و به اشباع نظری رسید، به نحوی که مصاحبه های بیشتر، اطلاعات جدیدی را ارائه نمی کرد. ابزار سنجش، فرم مصاحبه نیمه ساختار یافته است که برای تنظیم  آن، ابتدا الگوها، یافته ها، مطالعات و نظریه های  ملی و جهانی در زمینه توسعه حرفه ای بررسی شد و سپس از طریق کدگذاری باز و در مصاحبه با خبرگان،کدهای بیشتری احصاء و اضافه گردید. در گام بعد، به مدد کدگذاری محوری، ابعاد، مولفه ها و شاخص های سازنده آن ها طبقه بندی و پرسشنامه برای خبرگان ارسال گردید. یافته ها: بعد از طی مراحل پژوهش و بکار بستن سه مرحله کدگذاری باز ،کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی ۱۰بعد، ۳۹ مولفه و۳۲۰ شاخص برای الگوی توسعه حرفه ای مدیران آموزشگاهی هنرستان های فنی حرفه ای شناسایی و نهایی گردید. نتیجه گیری: درنهایت، ابعاد توسعه حرفه ای مدیران  در ۱۰ بعد ، به ترتیب اولویت شامل بعد دانش، بعد نگرش، بعد توانایی های فکری و ذهنی، بعد توانایی های مدیریتی، بعد مهارت های مدیریتی عملکردی، بعد مهارت های میان فردی، بعد مهارت های مدیریتی تعالی و بهبود، بعد مهارت های رهبری تحول آفرین، بعد مهارت های حرفه ای و شغلی، بعد ویژگی های روان شناختی و شخصیتی تعیین گردید. ابعاد یادشده ۳۹ مولفه که عناصر سازنده الگوی توسعه حرفه ای مدیران آموزشگاهی هنرستان های فنی حرفه ای محسوب می شدند را در برمی گرفت. این مولفه ها عبارت بودند از: دانش عمومی، مدیریت آموزشی، مدیریت آموزشگاهی، دانش تخصصی، نگرش به منابع انسانی، نگرش به تغییر،  تحول و بهبود نگرش به مشارکت ذی نفعان، نگرش به تعلیم و تربیت، آموزش های فنی و حرفه ای و مهارتی، کارآفرینانه، تفکر استراتژیک، تفکر تحلیلی، حل مسئله، تفکر خلاق، توانایی عمومی، توانایی حرفه ای، توانایی فنی و تخصصی، انگیزش افراد، آموزش توسعه، برنامه ریزی و سازمان دهی، نتیجه گرایی، همکاری و همدلی، تیم سازی، ارتباط موثر، شبکه سازی، ذی نفع مداری، هوشیاری سازمانی، تغییر و بهبود، اقتدار، نفوذ آرمانی و کاریزماتیک، انگیزش الهام بخش، ترغیب ذهنی، توجه و ملاحظات فردی، مهارت های حرفه ای، مهارت های فنی و تخصصی، اعتمادبه نفس، مسئولیت پذیری، صداقت، کمال جویی و رشد حرفه ای.