اصغر محمدی فاتح - استادیار گروه مدیریت- دانشکده مدیریت و علوم نظامی- دانشگاه افسری امام علی(ع)، تهران، ایران، ( نویسنده مسئول)؛ amohammadi۱۳۶۰@yahoo.com
داریوش محمدی - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

تاکنون در خصوص عناصر سازمان جهادی، تحقیق منسجمی صورت نگرفته است و تبیین و تئوریزه کردن اجزا و عناصر این نوع سازمان در سطوح کلان، میانی، و خرد شایان توجه است. بنابراین، هدف این تحقیق شناسایی عناصر سازمان جهادی از یک طرف و تعیین ارتباط این عناصر با اثربخشی سازمانی از طرف دیگر است. در همین راستا، ابتدا از طریق تحلیل محتوای کیفی و بر محوریت اندیشه مقام معظم فرماندهی کل قوا، و منابع علمی و اسلامی، عناصر سازمان جهادی در سه مقوله انسان شناختی، ساختاری، و سیاست گذاری شناسایی شد و سپس اجزای این ۳ مقوله از طریق اجرای پنل دلفی در بین ۸ متخصص علوم اجتماعی  و در دو مرحله شناسایی شد. در خصوص اعتبار یافته­های تحقیق باید گفت که در کل فرآیند اجرای مرحله دلفی سعی شد علاوه بر پنل، از تعدادی خبره حوزه مدیریت جهادی در کنترل سوالات اولیه استفاده به عمل آید. روایی و پایایی مرحله کمی تحقیق هم به ترتیب با اتکا به خبرگان و ضریب الفای کرانباخ بوده است.  مساعدت نظری تحقیق، شناسایی و دسته­بندی ابعاد انسان شناختی، ساختاری، و سیاستی سازمان های جهادی و تعیین ارتباط آن ها با اثربخشی سازمانی است. بر اساس یافته­های تحقیق، ۱۶ مفهوم /مضمون مرتبط با انسان شناسی،۱۳ مفهوم /مضمون مرتبط با ساختارها و ۱۱ مفهوم /مضمون مرتبط با سیاست گذاری، شناسایی و دسته­بندی شد. در مرحله دوم تحقیق از طریق مدل­سازی معادلات ساختاری و نمونه­گیری تصادفی از یکی از مراکز نزاجا میزان تاثیر عناصر سازمان جهادی بر اثربخشی سازمان مورد آزمون قرار گرفت. بر اساس یافته­های تحقیق، تاثیر سازمان جهادی بر اثربخشی سازمانی مثبت و معناداری می­باشد. همچنین تاثیر ساختار سازمان جهادی و انسان شناسی سازمان جهادی بر اثربخشی مثبت می­باشد و بالاخره، در این تحقیق تاثیر سیاست گذاری بر اثربخشی معنادار نبود.  نتیجه نهایی این است که انسان جهادی با سیاست گذاری های خوب در بستر ساختارهای پویا می­تواند اثربخشی سازمانی را ارتقاء دهد.

سازمان جهادی, ساختار, سیاست گذاری, انسان شناسی, اثربخشی سازمان