مطالعه تطبیقی معناشناسی حکمی موجودات مابعدالطبیعی در هنرهای مصور ساسانی و ایلخانی

بیان مسئله: آنچه در این پژوهش موردبحث و تمرکز قرارگرفته است، شامل معانی برخاسته از خاستگاه­های سنت مصورسازی موجودات مابعدالطبیعی در ایران با رویکرد تطبیقی به هنر ساسانی، به عنوان نماینده هنر و ادبیات ایران پیش از اسلام و دوره ایلخانی، به عنوان بخشی مهم از هنر و ادبیات دوران پس از اسلام است. هدف مقاله: این پژوهش، با هدف دستیابی به یک سیاق مشخص در شخصیت­پردازی خیالی و عجایب­نگارانه در هنر ایران، مبتنی بر سنت مصورسازی موجودات مابعدالطبیعی با رویکرد مقایسه تطبیقی میان هنر ایران پیش وپس از اسلام و با بررسی گزیده ای از آثار شاخص هنری و متون داستانی، حکمی و دینی برجای­مانده از ادوار ساسانی و ایلخانی، با استناد به مطالعات تاریخی پرداخته و درمجموع با دسته­بندی نمودهای عجایب­نگاری در آثار یادشده، به تبیین بنیان­های معنایی این سنت پرداخته است. سوال مقاله: موجودات مابعدالطبیعی در هنرهای مصور ادوار ساسانی و ایلخانی دارای چه وجوه تمایز و اشتراکی از نظر فرم و محتوا هستند؟ روش تحقیق: پژوهش حاضر از نوع بنیادین بوده و به روش توصیفی -تحلیلی و مبتنی بر رویکرد تطبیقی و تاریخی صورت می­پذیرد. همچنین داده­ها بر مبنای مطالعه کتابخانه­ای و الکترونیکی گردآوری شده­اند. نتیجه گیری: نتیجه حاصل آن­که موجودات ماوراءالطبیعی تصویرشده در هنر ادوار یادشده بر اساس بنیان­های نظری، اسطوره­ای و حکمی ریشه­دار از سنت­های فکری و علمی ایران کهن برخاسته و به­صورت سیاق­های هنری هرکدام از ادوار هنر ایران، به شکلی متجلی شده­اند. این بنیان­ها و صور برخاسته از آنان در طی ادوار پیش وپس از اسلام، به شکل زنجیره­ای پیوسته و سنت­هایی متداوم، بروز و ظهور یافته­اند.

Keywords:

موجودات مابعدالطبیعی , ساسانی , ایلخانی , نماد , معنا