یاسمن فرهنگ پور - پژوهشگر دکتری، گروه تاریخ هنر، دانشکده تاریخ، دانشگاه فلورانس، فلورانس، ایتالیا

بیان مسئله: آیکونوگرافی به معنی شمایل نگاری، شاخه ای از مطالعات تاریخ هنر است که به مطالعه، شناسایی محتوا و توصیف نشانه های موجود در آثار هنری می پردازد. این رشته که دارای ریشه های تاریخی است، در قرن بیستم میلادی بسیار موردتوجه قرار گرفت و مطالعات علمی پیرامون آن آغاز شد. ازآنجایی که در هنر غرب، خصوصا دوران قرون وسطی و رنسانس که هنر در اختیار دین مسیحیت قرار گرفته بود، هنرمندان از نمادها و نشانه های بسیار زیادی برای اشاره به داستان ها و شخصیت های مسیحیت استفاده کرده اند، محققین زیادی را بر آن داشت که روش دقیق تر و تعریف شده تری را برای مطالعات آیکونوگرافی برای تحلیل آثار به جای مانده از این دوران ارائه دهند. در همین راستا، اروین پانوفسکی، باتکیه بر نظریه مطرح شده توسط ابی واربورگ، مبحث آیکونولوژی به معنی شمایل شناسی را مطرح کرد. در این نظریه، هر اثر هنری باتوجه به ارزش های تاریخی-فرهنگی زمان آفرینش آن بررسی و نقد می شود. هدف: هدفبررسی تفاوت میان آیکونوگرافی و آیکونولوژی و به کارگیری آن ها را در هنر رنسانس با مطالعه موردی تابلوی مکالمه مقدس اثر معروف پیئرو دلا فرانچسکا است. سوال مقاله: چه تفاوتی میان آیکونوگرافی و آیکونولوژی وجود دارد؟ کاربرد آن ها در نقد اثر چگونه است؟ روش تحقیق: مقاله حاضر با روش تحقیق توصیفی-تطبیقی و با استناد به منابع کتابخانه ای و مکتوب، بررسی کرده است. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نمایانگر آن است که استفاده از آیکونوگرافی و آیکونولوژی توامان با هم، ارائه دهنده کامل ترین نقد هر اثر هنری است که می تواند وجوه پنهان اثر را نمایان کند.

ایکونوگرافی, ایکولونوژی, اروین پانوفسکی, ابی واربورگ, پیئرو دلا فرانچسکا