جواد سرخوش - دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه الزهرا (س)
سیده طاهره صفوی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه الزهرا (س)

محاربه یکی از جرائم حدی است که در قرآن کریم چهار مجازات برای آن بیان شده است. سوال این است ک قاضی بین اعمال مجازات برای محارب مخیر است یا اینکه نه باید ترتیب بین جرم و مجازات را رعایت کند؟ آیه ۳۳ سوره مائده در مورد نحوهء تخییری یا ترتیبی بودن مجازات محاربه مجمل است و روایات نیز دو دسته اند که برخی اشاره به مخیر بودن مطلق قاضی دارند و برخی اشاره به این دارند که قاضی باید ترتیب را رعایت کند دو دستگی روایات سبب دو دسته بودن فقها نیز گشته و برخی از فقها قائل به تخییر و برخی قائل به ترتیب هستند. قانون مجازات اسلامی نیز در ماده ۲۸۳ مصوب ۱۳۹۲/۲/۱ حکم به مخیر بودن قاضی گشته است. در این نوشتار ادله هر دو گروه بررسی می شود و در پایان با توجه به اینکه نظر ترتیبی بودن مجازات محارب از نظر اصولی و عقلی با عدالت قضایی متناسب می باشد این نظر برگزیده شده است.

حد، تخییر،ترتیب، محارب، محاربه