عبدالرزاق رحمانی - استادیار زبان وادبیات عربی مرکز مطالعات وتحقیقات هرمز، دانشگاه هرمزگان، هرمزگان، ایران
امینه زرگر - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
زهرا گرمه ای - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبائی (ره)، تهران، ایران

پوپولیسم اصطلاحی سیاسیست که با ظهور انقلاب های مردمی در روسیه و فرانسه ظهور کرد و پس ازآن وارد ادبیات شد. این اصطلاح در سیاست به جانبداری از توده ی مردم پرداخت و در ادبیات نیزهمین روند را درپیش گرفت و به بیان مفاهیمی می پردازد که با عامه ی مردم درارتباط بوده است. اینمکتب ادبی در فرانسه به اوج خود رسید و به بیان شرح حال مردم طبقه ی ضعیف و زندگی آنها درزاغه نشینی های اطراف شهر پرداخت و مانند سایر مکتب ها به سایر سرزمین ها انتقال یافت. توفیقحکیم، نویسنده و نمایشنامه نویس و دارای آثار متعدد به سبک های گوناگون ادبی ست. توجه به قضایایاجتماعی از مهمترین شاخصه های نمایشنامه ها و رمان هایش است. او نویسنده ای متعهد است و بهثبت و نقد تحولات جامعه می پردازد. به خاطر روحیه ی اجتماعی و مردم پسند توفیق حکیم و تعهد والتزامی که او درمقابل همین مردم دارد، به عنوان نویسندهای مردمی که موضوعات پوپولیستی را در آثارخود به قصد آگاهی و حرکت مردم بهسوی مسیر درست برمی گزیند، شناخته می شود. اثر «المسرحالمجتمع» که حاوی مضامین مختلف سیاسی و اجتماعی ست، به عنوان شاهد مثال سبک پوپولیستی توفیق حکیم بررسی شد. پس از تعریف های ارائه شده از پوپولیسم و تطبیق آن با نمایشنامه های وی،این نتیجه به دست آمد که توفیق حکیم نویسنده ی مقلد بی چون وچرای مکتب پوپولیسم در غرب نبودهاست. او در انتخاب مضامین و مفاهیم ابتکار و ابداع داشته است، و درون مایه ی آثار را متناسب بااقتضائات جامعه ی مصری خود انتخاب کرده است.

پوپولیسم، توفیق حکیم، تودهی مردم، نمایشنامه