زهرا میرعلائی امین - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی
حمید رضائی - استادیار دانشگاه پیام نور شهرکرد
منیژه کاوه - استادیار دانشگاه شهرکرد

بلوغ یک دوره ی بحرانی است کاه در دوره ی نوجوانی اتفاق می افتد. این دوره منشا تغییراتزیادی در وجود نوجوان است که موجب می شود به گونه ای متفاوت به جهان اطراف خود نگاهکند. تغییرات روحی و رفتاری ناخوداگاه نوجوان باعث سردرگمی وی می شود به طوری که ویبه دنبال منابعی برای شناخت بیشتر از این وضعیت خود است. «رمان» می تواند بهترین محل برای شناساندن ویژگی های بلوغ به نوجوان باشد و بازنمای خوبی از بلوغ باشد. فرهاد حسن زاده کسی است که به خوبی در رمان خود به دوران پرماجرای بلوغ پرداخته است. رمان «عقرب های کشتی بمبک» تالیف فرهاد حسن زاده در سال ۱۳۹۰ برای گروه سنی نوجوان منتشر شده است. پژوهش حاضر به بررسی انواع بلوغ در این رمان پرداخته است. روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی است. تحلیل رمان براساس نظریه های روانشناسی بلوغ که شامل هفت بلوغ جسمی و جنسی، شرعی ومعنوی، اجتماعی، عاطفی، شناختی (عقلی و فکری)، اقتصادی و سیاسی است، صورت گرفته است.در این پژوهش، کنش ها، عملکردها و گفت و گوهای شخصیت های نوجوان رمان براساس بازنمود انواع بلوغ، مورد بررسی قرار گرفته و سنجیده شده است. شخصیت های نوجوان داستان، بیش از همه در نمود بلوغ جسمی و جنسی بهتر عمل کرده اند و سپس به ترتیب بلوغ های زیر رانویسنده درمورد شخصیت های نوجوان داستان خود، در نظر داشته است: بلوغ عقلی (فکری)، بلوغعاطفی، بلوغ اجتماعی، بلوغ سیاسی و درنهایت بلوغ اقتصادی. تنها نمونه و ویژگی هایی از بلوغشرعی و معنوی در این رمان مشاهده نشد. به طور کلی رمان «عقرب های کشتی بمبک» دارایبازنمود نمونه های خوبی از انواع بلوغ می باشد و دوران پرهیاهوی بلوغ و نوجوانی را می توان درآن حس کرد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در صورتی که رمان نوجوان، دارای کیفیتادبی خوبی باشد، می تواند به عنوان یک محتوای آموزشی خوب هم عمل کند و به مخاطبیننوجوان خود، ویژگی ها و علایم انواع بلوغ را در دوران پرتلاطم و بحرانی بلوغ، بشناساند.

بلوغ، انواع بلوغ، نوجوان، روانشناسی، رمان نوجوان