امید روستا - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی پیام نور تهران جنوب

با زوال حکومت قاجار و شروع حکومت رضاشاه پهلوی، جامعه ایران از خط مشی دوره مشروطه فاصله گرفت و زمینه برایایجاد هرج و مرج در کشور فراهم شد. هر چند در دوره قاجار نیز شاهد اوضاع نابسامان داخلی نیز هستیم اما از دورهپهلوی، دیکتاتوری و استبداد بر جامعه شکل گرفت. اوضاع وخیم این دوران باعث شد نویسندگان زیادی دست به مبارزه بااوضاع نابسامان داخلی بزنند و به انتقاد از وضعیت حاکم بر کشور بپردازند. روحیه شورشی و میل به مبارزه در اغلبنویسندگان این دوره که حس وطندوستی در آنان شعله ور است، باعث شده است که نثر خود را مزین به عناصر پایداریکنند به طوری که با قرار دادن چاشنی پایداری در آثار خود، سهم بسزایی در بیداری مردم عصر خود داشته باشند. بی شکتبیین مسائل عصر پهلوی اول در قالب نثر پایداری برای هر وطندوستی درخور تامل است که به فراخور بیان این عناصر،هم برخی از زوایای تاریخی این عصر روشنتر می شوند و هم نقش ادبیات متعهد در بیداری مردم موثرتر واقع می شود. دراین پژوهش که بر اساس روش کتابخانه ای و سندکاوی صورت گرفته است، نویسندگان کوشیده اند به سیر نثر پایداری دراین دوره بپردازند و در نهایت به این نتیجه رسیده اند که نثر پایداری این دوره، به زبانی ساده و مردمی بیان شده است بهطوری که مهمترین عناصر پایداری آن نیز عبارتند از: وطن، مبارزه با استبداد، انتقاد از اوضاع جامعه عصر پهلوی، بهتصویر کشیدن اوضاع نابسامان جامعه، مرگ اندیشی، مبارزه با نفس اماره، تقویت حس شجاعت، تقویت روحیه انقلابی و غیره.

دوره پهلوی اول، رضاشاه، نثر فارسی، ادبیات پایداری، عناصر پایداری