ابراهیم احمدی - استادیار، پژوهشکده فناوری جنین دام، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد- ایران
حسن نظری - استادیار، پژوهشکده فناوری جنین دام، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد- ایران
نجمه داودیان - استادیار، پژوهشکده فناوری جنین دام، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد- ایران

اسپرم های استحصال شده از ناحیه دم اپیدیدیم دام های مرده یا کشتار شده و نیز انجماد آنها، در حفاظت از گونه ها و نژادهای دامی درمعرض خطر انقراض و حفظ ظرفیت ژنتیکی دام های نر پرارزشی که به صورت ناخواسته از گله حذف می شوند ، دارای کاربرد های بالقوهفراوانی است. در این موارد معمولا بیضه های دام از لاشه جدا و به مرکزی که قابلیت جداسازی اسپرم و انجماد آنرا دارد، ارسال می شود. باتوجه به تاثیر گذشت زمان بر کیفیت اسپرم استحصال شده از اپیدیدیم در نژادهای مختلف گوسفند و نیز گونه های دیگر، هدف از مطالعه-ی حاضر ارزیابی اثر نگهداری اپیدیدیم های جدا شده از بیضه در دمای ۵ درجه سانتی گراد به مدت ۲۴ و ۴۸ ساعت پس از کشتار دام برتحرک و انجمادپذیری اسپرم اپیدیدیمی قوچ های نژاد لری بختیاری و مقایسه آن با زمان ۲ ساعت پس از کشتار بود. میزان تحرک کلی وحرکت پیش رونده در زمان ۲ ساعت به صورت معنی دار از زمان ۴۸ ساعت بیشتر بود (P<۰/۰۵). در سایر شاخص های کینماتیک به جز ضریب مستقیم بودن، به صورت معنی دار گروه ۲ ساعت بیشترین و گروه ۴۸ ساعت کمترین میزان را داشتند (P<۰/۰۵). پس از ذوب،حرکت پیش رونده و شاخص های سرعت گروه ۲ ساعت به صورت معنی داری از گروه ۴۸ ساعت بیشتر بود (P<۰/۰۵)با توجه به نتایج مطالعه حاضر می توان نتیجه گیری کرد که کیفیت و انجماد پذیری اسپرم های اپیدیدمی گوسفند استحصال شده از اپیدیدیم های نگهداریشده در دمای ۵ درجه سانتی گراد در زمان ۴۸ ساعت به صورت قابل توجهی کاهش یافته بود.

اسپرم اپیدیدیمی، اپیدیدیم جدا شده، انجماد، انجمادپذیری اسپرم، دمای نگهداری