محمدمهدی قربانی نژاد فردشیرازی - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
سکینه شکوهیان - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
سیدغلامرضا موسوی - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

با توجه به تولید گسترده بیش از ۳۳۰ میلیون تن پلاستیک در سال در دنیا و بازیافت کمتر از ۲۰ درصد آن، آلودگی محیط به پلاستیک و متعاقب آن میکروپلاستیک دور از انتظار نیست. میکروپلاستیک به ذراتی پلاستیکی کمتر از ۵ میلیمتر اطلاق شده که از منابع اولیه و ثانویه نشات میگیرد. فرایندهای طبیعی مانند هوازدگی، تابش خورشید، جریانهای بادی و آبی، فعالیتهای انسانی بر فراوانی میکروپلاستیک های رها شده در محیط اثرگذار هستند. حضور این آلاینده در محیطهای آبی، خاکی و هوایی سبب اثرات معکوس بهداشتی و زیست محیطی می گردد. از مهمترین ریسکهای بهداشتی ناشی از ورود میکروپلاستیک به بدن انسان از طریق زنجیره غذایی، منابع آبی و هوای تنفسی میتوان به استرس اکسیداتیو و اثرات سیتوتوکسیکی، اختلالات متابولیسمی، اختلال در سیستم ایمنی، اثرات نوروتوکسیکی و اختلالات هورمونی اشاره کرد. ریسک های اکولوژیکی ناشی از میکروپلاستیک ها در محیطهای آبی، رسوبات و خاک متنوع می باشند. ورود این آلاینده به خاک علاوه بر تغییر خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک، بر روی موجودات زنده نیز اثر منفی دارد. از مهمترین آنها میتوان به بلعیده شدن توسط موجودات آبزی و مرگ و میر آنها اشاره نمود. استخراج، جداسازی و شناسایی آنها در محیطهای مختلف امری ضروری است. در بیشتر مطالعات برای استخراج از روش شناورسازی با محلولهای نمکی، سپس هضم با محلول فنتون و در نهایت هم شناسایی به روش میکروسکوپی و تکنیکهای پیچیده تری صورت میگیرد. با توجه به اثرات معکوس بهداشتی و اکولوژیکی ناشی از میکروپلاستیکها در محیط، مدیریت مناسب آنها از جمله جداسازی و بازیافت آنها امری ضروری به نظر میرسد.

میکروپلاستیک، ریسک بهداشتی و اکولوژیکی، لندفیل، پسماند.