علیرضا باریکلو - استاد حقوق خصوصی دانشکده حقوق پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران (نویسنده مسئول)
جلیل قنواتی - دانشیار حقوق خصوصی دانشکده حقوق پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران
رحیم پیلوار - استادیار حقوق خصوصی دانشکده حقوق پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران
زهرا امید - دانشجوی دوره دکترای حقوق خصوصی دانشکده حقوق پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

نقش آثار ادبی و هنری در توسعه و پیشرفت فرهنگی یک جامعه به حدی پررنگ است که بسیاری از جامعه شناسان، اساس تربیت را در هنر دانسته و بر نقش بنیادین آن در رشد و اعتلای جامعه تاکید کرده اند. تاثیر انکارناپذیر آثار ادبی و هنری به گونه ای است که اگر این آثار در راستای اخلاق و آموزه های انسانی و دینی باشند، موجب اعتلای علمی و فرهنگی شده و حرکت بر خلاف مسیر، ثمره ای جز انحطاط و سقوط در پی نخواهد داشت. با توجه به این ضرورت که باید در این شرایط میان منافع جامعه برای دستیابی به آثار ادبی و هنری جدید و تعالی دهنده از یک سو و حمایت از پدیدآورندگان آثار هنری برای ایجاد آثار بدیع از سوی دیگر تعادلی برقرار شود، مقاله حاضر به دنبال آن است تا با بیان نقش آثار ادبی و هنری بر اجتماع مشخص سازد که آیا در قوانین ایران، در حمایت قانونی از این آثار محدودیتی وجود دارد یا مطلق آثار قابل حمایت هستند؟ و در صورتی که حکم به لزوم محدودیت داده شود، ملاک اعمال محدودیت چیست؟ حاصل مطالعه نشان می دهد که مطلق آثار ادبی و هنری در نظام های حقوقی غایت گرا، اخلاق محور و مبتنی بر کرامت انسانی، بر خلاف سیستم های حقوقی سرمایه داری و مبتنی بر مادی گرایی و لذت گرایی، قابل حمایت قانونی نیستند و برای تعیین موارد قابل حمایت، باید از ملاک" مشروعیت" و "منفعت عقلایی مشروع" بهره برد.

نظام حقوقی غایت گرا, نظام حقوقی منفعت گرا, اثر ادبی و هنری, حمایت حقوقی