بررسی و بکارگیری سیستم فرماندهی حادثه در مدیریت بحران شبکه، حمل و نقل جاده‌ای

بحرانها سهم عمده‌ای از خسارات مالی، جانی، روحی و روانی را در جهان به خود اختصاص می دهند. از آنجا که ایران نیز بین ده کشور بلاخیز جهان قرار دارد، لذا مدیریت بحران در کشور ما از جایگاه خاصی برخوردار است. حوادث مختلفی می توانند منجر به کاهش ناگهانی ظرفیت و یا افزایش غیر عادی تقاضا در شبکه حمل و نقل گردند. در بعضی موارد بدلیل وقوع حادثه در خارج از شبکه حمل و نقل، شبکه دچار بحران می‌گردد، مثل حادثه بم. در حین حال ممکن است بروز حادثه در شبکه حمل و نقل به دلیل گستردگی شبکه و معرض خطر بودن همیشگی راههای کشور، منجر به بحران در شبکه گردد، همانند حادثه ریزش سنگ در جاده چالوس. در حالتهایی از بحران که حادثه همراه با آسیبهای گسترده جانی و مالی بوده و یا زمینه ساز بروز اینگونه آسیبها می‌باشد، نیازمند انجام اقدامات اضطراری است؛ این اقدامات غالبا خارج از توان سازمانهای مسئول برای مقابله با بحران است و نیازمند مشارکت برون سازمانی و فرامنطقه ای می باشد. در چنین شرایطی فرماندهی مشترک و هماهنگی این سازمانها در حداقل زمان با منتهای دقت و حداکثر سرعت از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. گستردگی شبکه حمل و نقل، کمبود امکانات و احتمال بالای بروز بحران در سطح شبکه ما را نیازمند ساختاری مناسب جهت فرماندهی حادثه می‌گرداند. ارتباطات یکپارچه، انعطاف پذیر بالا، فرماندهی واحد، زبان مشترک، مدیریت منابع، تقسیم مسئولیتها در حوزه قابل کنترل و سادگی از ویژگیهای این ساختار محسوب می‌شود. در کشورهای مختلف جهان تجربیاتی در این زمینه وجود دارد. در این مقاله پس از بحث در مورد حوادث و تحلیل آنها، نیازسنجی در جهت تحقق اهداف در زمان در وقوع بحران ارائه می شود. سپس با توجه به الگوی ساماندهی حادثه (که مبتنی بر تجربیات سایر کشورها می‌باشد) پیشنهاداتی جهت بهبود مدیریت بحران کشور بیان می‌شود.