سیمین موحد - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور

نظریه نشانه شناسی مایکل ریفاتر بر آن است که با شیوه خوانش خالق میتوان به معانی ژرف تر نهفته در شعر پی برد. در این رویکرد نقد شعر، با پیروی از چند قاعده طی سه مرحله میتوان با عبور از سطح شعر، به عمق آن دست یافت. شعر ابتدا به دو روش خوانده میشود تا در وهله اول معنای سطحی و پس از آن معانی عمیق تر آن جستجو شود. بعد با کشف و و تبیین فرآیندهای موسوم به «انباشت» و «منظومه توصیفی»، زنجیره واژه های دارای عنصر معنایی مشترک و نیز واژه های توصیف گر مفاهیم واحد، مشخص میشود و از راه قواعدی که این نظریه نشانه شناسی به آنها پایبند است، مفهم مرکزی شعر رمزگشایی میگردد.این پژوهش در پی آن است که با به کارگیری رویکرد نشانه شناسی ریفاتر، به درک خلاقانه تر و ژرفتر «راز گل سرخ» سهراب سپهری دست یابد. در مقدمه به اجمال، اصول نشانهشناسی شعر در رویکرد ریفاتر آورده شده است. در بخش اول تحلیل داده ها، ابتدا به کلیات و مفاهیم اصلی این رویکرد پرداخته شده و در بخش دوم، این الگو در مورد شعر «راز گل سرخ» سهراب سپهری به کار گرفته شده و ایده مرکزی آن آشکار شده است. در پایان نیز نتیجه گیری گرفته شده است

نشانه شناسی، ریفاتر، سهراب سپهری، راز گل سرخ، شعر، ادبیات فارسی