معصومه مهرابی - استادیار زبانشناسی. دانشگاه آیت ا... بروجردی. بروجرد. ایران

در سالهای اخیر زبان شناسی شناختی خاصه بعد فرهنگی آن زمینه تحقیق و پژوهش در جنبه های مختلف زبان را فراهم آورده است که از آن میان بررسی” استعاره مفهومی ” به مثابه روش تحقیق راهگشای پژوهش است. چارچوب نظری پژوهش حاضر، الگوی زبانشناسی فرهنگی مورد نظر شریفیان )۲۰۱۷( است که در آن استعاره مفهومی نوعی ابزار تحلیل فرهنگی محسوب می شود. در این مقاله استعاره های مفهومی حکایت شیخ صنعان و دختر ترسا از منطق الطیر عطار مورد بررسی قرار گرفته اند. پیکره تحقیق تمام ابیات این حکایت بوده است. ابیات حاوی استعاره های مفهومی استخراج شده اند. نتایج نشان می دهد که ۱۴ درصد ابیات حاوی استعاره های مفهومی هستند. همچنین یافته ها نشان می دهند که استعاره مفهومی حیات معنوی )ایمان( / زندگی/ عشق، راه و سفر است بیشترین بسامد را در کل پیکره تحقیق داشته است. مقاله حاضر تبیینی فرهنگی و روان شناختی از این استعاره بدست میدهد. سپس نحوه ترجمه این استعاره ها در متن ترجمه شده حکایت را بررسی میکند تا نشان دهد که چگونه است که غیاب مفاهیم فرهنگی در زبان مقصد کار ترجمه را دشوار می سازد. به طور کلی، پژوهش حاضر نشان میدهد که مفهوم سازی های فرهنگی در زبان تبلور می یابند و یکی از راه های بررسی این مفهوم - سازیها بررسی زبان استعاری است که دریچه ورود به جهان مفهومی شاعر یا نویسنده است.

استعاره، عرفان، زبان، مفهوم سازی، والایش (تعالی).