بازتاب اندیشه و خرد در شعر ناصرخسرو

خرد» به منزله داشتن دانش، شعور، فهم، تجربه و بصیرت اکتسابی به همراه قابلیت کاربست آنهاست. نیز «اندیشه» یا «تفکر»، کاری ذهنی است و زمانی مطرح میگردد که انسان با مسئله ای مواجه است و خواستار حل آن میباشد. دراین هنگام در ذهن، تلاشی برای حل مسئله آغاز می گردد که آن ار«تفکر» و «اندیشه» می نامند. با پیش چشم داشتن این مسائل، پژوهش پیش رو با هدف بازخوانی دیدگاه حکیم ابومعین ناصرخسرو قبادیانی بلخی)۳۹۴ -۴۸۱ ه ق( پیرامون اندیشه و خرد و به شیوه توصیفی - تحلیلی فراهم آمده است. شعر این شاعر نام آشنا همانند آیینه، جامعه و اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی عصر او را به وضوح در خود انعکاس داده است. خاصه شکایات و انتقادات ناصرخسرو، یادآور برخی از شعرهای «ویکتور هوگو» است که پس از آوارگ ی از وطن برای مخالفت با کودتای ناپلئون سوم در تبع یدگاه سروده است. با دقت در اشعار ناصرخسرو از جمله دریافته میشود که در نظر وی اندیشه و خرد انسانی کلید پذیرفته شدن طاعت وی به درگاه رب العزت است. زیرا اگر طاعت از روی دانش و دانایی و با خرد نهادینه شده انجام شود، بیشتر مورد قبول حق واقع میشود. او در عین حال عقیده دارد که با طاعت و نیاز جاهلانه نباید به سوی خدا رفت مگر آنکه آدمی به اندیشه و خرد و دانش ذاتی دین آشنا شده باشد. ناصرخسرو خرد را بهعنوان عالیترین مفهوم برای دستیابی به اسرار و رموز آفرینش می داند که به همراهی دین و دانش، موجب سعادت و رستگاری انسان میشود.

Keywords:

ادبیات متعهد , ناصر خسرو , اندیشه , خرد.